🌾🕊️🌾🕊️🌾🕊️🌾🕊️🌾🕊️🌾🕊️ ☢️ پرسش : ایات و روایات ایا از تجرد روح یا ملایکه صراحتا سختی گفته اند یا خیر؟؟ 🤔🤔🤔 در این که ملائکه وجود دارند، و وجود آنها مادی کثیف نیست، اختلافی وجود ندارد، فقط اختلاف در این است که حقیقت ملائکه در نظر متکلمین، جسمی لطیف است که می‌تواند به اشکال گوناگون ظاهر شود. 🔺اما در نظر حکماء، ملائکه مجرد از ماده هستند (ر.ک تلخیص المحصل، خواجه طوسی، ص230؛ گوهر مراد، حکیم لاهیجی، ص336، شرح المقاصد، تفتازانی، ج3، ص368) 🌾البته تجرد ملائکه از نظر حکماء بر دو مرتبه است(الرسائل التوحیدیه، علامه طباطبایی، ص141): 🌻برخی تجردشان تجرد عقلی است، به این معنا که نه مادی هستند و نه آثار و خواص ماده مانند شکل و صورت و... را دارا هستند، که در برخی آثار ملائکه مقربین نامیده شده اند(علم الیقین، فیض کاشانی، ج1، 354) 🌻و برخی از آنها تجردشان از سنخ تجرد مثالی است، یعنی مادی نیستند اما دارای آثار مادی مانند شکل و صورت و... هستند، مانند صورتهایی که انسان در خواب می‌بیند، این صورت ها هرگز ماده ندارند اما شکل و اندازه دارند، که در برخی آثار «ملائکه مدبرین» نامیده می‌شوند.(همان، ص359) به اعتقاد حکماء:👇👇👇 1️⃣بر گفته متکلمین که حقیقت ملائکه جسم لطیفی است و به هر شکلی در می‌آید، دلیل عقلی، و یا دلیل نقلی معتبر دلالت ندارد (المیزان فی تفسیر القرآن، علامه طباطبایی، ج17، ص13) 2️⃣: ادله عقلی و نقلی متعددی بر اثبات تجرد ملائکه وجود دارد. برخی از ادله عقلی حکماء مبتنی بر مبانی چون «قاعده الواحد»(اسرار الحکم، ملا هادی سبزواری، ص234) یا سلسله مراتب وجودات اشیاء، یعنی ماده ، مثال و عقل است (الرسائل التوحیدیه، علامه طباطبایی، ص141) که به خاطر اختصار از بیان آن خودداری می کنیم. 🌾علامه طباطبایی(ره) در باب دلیل عقلی تجرد ملائکه می‌فرماید: ماده جسمانى در معرض زوال و فساد و تغيير است، و نيز كمال در ماده، تدريجى است، از مبدأ سير و حركت مى‏كند تا به تدريج به غايت كمال برسد، و چه بسا در بين راه به موانع و آفاتى برخورد كند و قبل از رسيدن به حد كمالش از بين برود، ولى ملائكه طبق آیات و روایات اين طور نيستند. (المیزان فی تفسیر القرآن، ج17، ص13) تجرد ملائکه در آیات قرآن: 1-نزول بر قلب پیامبر(ص) «قُلْ مَنْ كانَ عَدُوًّا لِجِبْرِيلَ فَإِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلى‏ قَلْبِكَ بِإِذْنِ اللَّهِ » «نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِينُ عَلى‏ قَلْبِكَ لِتَكُونَ مِنَ الْمُنْذِرِينَ» و قوله تعالى: ما كَذَبَ الْفُؤادُ ما رَأى‏ أَ فَتُمارُونَهُ عَلى‏ ما يَرى‏. روشن است که منظور از قلب، قلب گوشتی و صنوبری درون سینه نیست، بلکه نفس انسان مراد است، و نزول بر نفس ممکن نیست مگر اینکه نازل شونده نیز مجرد باشد. (الرسالئل التوحیدیه، علامه طباطبایی، ص141) 2-آثار نزول ملائکه با لباس مادی «وَ قالُوا لَوْ لا أُنْزِلَ عَلَيْهِ مَلَكٌ وَ لَوْ أَنْزَلْنا مَلَكاً لَقُضِيَ الْأَمْرُ ثُمَّ لا يُنْظَرُونَ وَ لَوْ جَعَلْناهُ مَلَكاً لَجَعَلْناهُ رَجُلًا وَ لَلَبَسْنا عَلَيْهِمْ ما يَلْبِسُونَ» نزول ملائکه با لباس بشری و وجود ملکوتی آنها موجب قضاء امر، عدم فرصت دادن به آنها، و ورود آنها به نشئه برزخ می‌شود، تا اینکه هم سنخ با ملائکه شوند و ان نشئه، نشئه مادی نیست، پس ملائکه هم که متعلق به آن عالم هستند مادی نخواهند بود. (همان، ص141) 3-عدم تکامل در ملائکه «وَ ما مِنَّا إِلاَّ لَهُ مَقامٌ مَعْلُوم‏» (صافات-164) و هيچ يك از ما فرشتگان نيست مگر اينكه براى او مقامى معين است‏. 4-ویژگی های غیر مادی عبادت ملائکه «فَالَّذِينَ عِنْدَ رَبِّكَ يُسَبِّحُونَ لَهُ بِاللَّيْلِ وَ النَّهارِ وَ هُمْ لا يَسْأَمُون‏» (فصلت-38) كسانى كه نزد پروردگار تو هستند شب و روز براى او تسبيح مى‏گويند و خسته نمى‏شوند. «مَنْ عِندَهُ لَا يَسْتَكْبرِونَ عَنْ عِبَادَتِهِ وَ لَا يَسْتَحْسرِون‏» (انبیاء-19) آنها كه نزد اويند [فرشتگان‏] هيچ گاه از عبادتش استكبار نمى‏ورزند، و هرگز خسته نمى‏شوند. روشن است که خستگی از آثار ماده است، اگر کسی بگوید خب اگر بگوییم این جسم مادی بسیار لطیف است که خستگی در آن راه ندارد چه اشکالی پیش می‌آید خواهیم گفت اولا همانطور که گذشت هیچ دلیل عقلی و نقلی بر این امر وجود ندارد، و ثانیا اگر مرادتان این است که شکل و اندازه و این سنخ مشخصات ماده را دارد اما خصائصی چون سستی و خستگی و... را ندارد پس همان تجرد مثالی است، که حکماء به آن معتقد هستند. گروه تخصصی «پاتوق اندیشه» https://eitaa.com/joinchat/2461204566C2bcbc254c2 @patoghandisheh99 🌾🕊️🌾🕊️🌾🕊️🌾🕊️🌾🕊️🌾🕊️