┄┅┅┄❁﷽❁┄┅┅┄
استاد قرائتی حفظه الله
سوره اسراء
وَ مِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَكَ عَسى أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقاماً مَحْمُوداً «79»
و پاسى از شب را بيدار باش وتهجّد و عبادت كن، و اين وظيفه‌اى افزون براى توست، باشد كه پروردگارت تو را به مقامى محمود وپسنديده برانگيزد.
┄┅❁📖نکته ها :
«هجود»، به معناى خوابيدن است و «تهجد»، به معناى برطرف كردن خواب با عبادت مى‌باشد.
نماز شب از نمازهاى بسيار با فضيلت است و در سوره‌هاى مزّمل و مدّثر آمده است: «قُمِ اللَّيْلَ إِلَّا قَلِيلًا».
در روايات بيش از 30 فضيلت براى نمازشب برشمرده شده است كه به‌برخى از فضايل آن اشاره مى‌شود:
تمام انبيا نمازشب داشتند. نماز شب، رمز سلامتى بدن وروشنايى قبر است. نماز شب، در اخلاق، رزق، برطرف شدن اندوه، اداى دين و نورچشم مؤثّر است. «4»
«4». سفينة البحار.
جلد 5 - صفحه 105
نماز شب، گناه روز را محو مى‌كند و نور قيامت است. «1»
امام صادق عليه السلام مى‌فرمايد: پاداش نماز شب آن قدر زياد است كه خداوند مى‌فرمايد:
«الْمُسْتَغْفِرِينَ بِالْأَسْحارِ» «1»
«فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ ما أُخْفِيَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْيُنٍ جَزاءً بِما كانُوا يَعْمَلُونَ» «2» هيچ كس پاداشى را كه براى آنان در نظر گرفته شده نمى‌داند. «3»
امام صادق عليه السلام مى‌فرمايد: شرف مؤمن، نماز شب است و عزّتش، آزار واذيّت نكردن مردم.
ابوذر كنار كعبه مردم را نصيحت مى‌كرد كه براى وحشت و تنهايى قبر، در دل شب دو ركعت نماز بخوانيد.
درمانده كسى است كه از نماز شب محروم باشد.
بهترين شما كسى است كه اطعام كند، سلام را آشكارا بدهد و هنگامى كه مردم در خوابند، نماز بخواند.
سه چيز بر پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله واجب بود و بر ديگران مستحبّ: نماز شب، مسواك و سحرخيزى. «4»
در كلمه‌ى «مَقاماً» عظمت نهفته است (به خاطر تنوين) و در روايات آمده كه «مقام محمود» همان شفاعت است. «5»
حضرت على عليه السلام مى‌فرمايد: گناهان و اعمال و رفتار بد انسان، موجب محروميّت او از نمازشب مى‌شود. «6»
خداوند به تمام قطعات زمان سوگند ياد كرده است. مثلًا: «وَ الْفَجْرِ» «7»، «وَ الصُّبْحِ» «8»*، «وَ النَّهارِ» «9»، «وَ الْعَصْرِ» اما به سحر سه بار سوگند ياد شده است: «وَ اللَّيْلِ إِذا يَسْرِ» «10»، «وَ اللَّيْلِ إِذا عَسْعَسَ» «11»، «وَ اللَّيْلِ إِذْ أَدْبَرَ» «12» يعنى سوگند به شب هنگام تمام شدنش.
و در باره‌ى استغفار در سحر دو آيه آمده است: «وَ بِالْأَسْحارِ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ» «13»،
«1». بحار، ج 84، ص 140.
«2». سجده، 17.
«3». تفسير مجمع‌البيان.
«4». تفسير فرقان.
«5». تفسير نورالثقلين.
«6». بحار، ج 87، ص 145.
«7». فجر، 1.
«8». مدّثر، 34.
«9». شمس، 3.
«10». فجر، 4.
«11». تكوير، 17.
«12». مدّثر، 33.
«13». ذاريات، 18.
جلد 5 - صفحه 106
┄┅❁📖پیام ها :
1- نماز شب بر پيامبر اسلام واجب بود. «فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَكَ» آرى مقام رهبرى، مستلزم تكاليف سنگين‌ترى است.
2- دل شب بهترين زمان براى عبادت است. «وَ مِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ»
3- مقامات پسنديده معنوى، در سايه‌ى عبادت وعبوديّت پيدا مى‌شود. «فَتَهَجَّدْ مَقاماً مَحْمُوداً»
4- ما با عبادت‌هاى خويش، حقى بر خدا نداريم كه طلب كنيم، هرچه هست، اميد است و فضل او. «عَسى»
5- نماز شب به تنهايى كافى نيست، كمالات ديگرى نيز لازم است. «عَسى»
6- تا كسى خود گامى به سوى كمال برندارد، خداوند او را به مقامى نمى‌رساند. فَتَهَجَّدْ ... يَبْعَثَكَ رَبُّكَ
7- مقامى ارزشمند است كه نزد خدا پسنديده باشد، وگرنه شهرت‌هاى پوچ، ارزشمند و ماندگار نيست. آرى دود به هوا و بالا مى‌رود، ولى روسياه است. «يَبْعَثَكَ رَبُّكَ»
8- خداوند، خودش شفاعت را براى اوليا پسنديده است، نه آنكه اولياى الهى نسبت به بندگان از خدا مهربان‌تر باشند. «يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقاماً مَحْمُوداً»
┄┅┅┅┅┄❁📖❁❅┄┅┅┅┅┄❅❁┄┅┅┅┅┄