📎شرح و توضیح بیان اعضای رئیسه: آنکه میباشد مبدأ قوتها که محتاج باشد باقی بودنِ شخص یا نوع را، که اگر نباشد، آنکس باقی نماند یا نوعِ او باقی نماند. 1⃣پس اعضایی که محتاج باشد بقایِ شخص، آن سه است، که اولِ آن دل[قلب] است، که مبدأ قوتِ حیاتست که فیضِ الهی به آن قرار گرفته، حیوانات حیات یافته اند و بعد از حیات، حس و حرکت کرده و بعد از آن غذاطلب شده اند، برای بدلِ آنچه تحلیل رود به اقتضای عالم کون و فساد. دل بمثابه پادشاه است در مُلک بدن. 2⃣دویمِ آن اعضای ثلثه[رئیسه]، دِماغ[مغز] است، که آن مبدأ قوتِ حس و حرکت است، که تمیز و تشخیص نفع و ضرر نماید و نافع را گیرد و از ضرر پرهیز و اجتناب نماید و این بمثابه وزیر است در ملک بدن. 3⃣و سِیوم جگر[کبد] است، که آن مبدأ قوتِ طبیعی است که غذا در آن طبخ یابد و بجمیع بدن پهن گردد و بدن را سالم دارد و نشو و نما فرماید، که اگر آن[جگر] نباشد، حس و حرکت و قوت و زندگانی هم باطل شود و آن بطریق ناظر و خانِ سامانِ بدن است که قوة لایموت و اسباب تعیش[معیشت] بدن به آنست. 4⃣و آنچه به حسبِ بقایِ نوع ضروری باشد از اعضا، عضو چهارم که آن بیضه باشد، که مایه تولد و تناسل است و که اگر اُنثَیان[اندام تناسلی] نباشد فرزند نزاید و نوع او باقی نماند، اما شخص بی آن زندگانی تواند کرد. پس کلِ بقای نوع به آن وابسته است، اما چون بقایِ شخص باید باشد تا بقایِ نوعِ او هم صورت گیرد، بنابر این، آن سه را هم[در بقای نوع] داخل نموده. 📙اسکندربن میرفیض طبیب ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 💢پیک شفـا(طب ایرانی اسلامی) @peyke_shefaa