- در برابر انحراف هاى فكرى، بايد غيرت دينى نشان داد. «غضبان أسفاً» (مانند برخورد امام خمينى (ره) با توطئه ى آيات شيطانى سلمان رشدى مرتد) - حتّى غضب اولياى خدا، از روى تأسّف بر حال مردم است. «غضبان أسفاً» - از آفات هر انقلاب و حركت اصلاحى، ارتداد و ارتجاع مى باشد. «بئسما خلفتمونى» (پس رهبر بايد آن را پيش بينى كرده و پيشگيرى كند.) - در جامعه ى فاسد و منحرف، گاهى تلاش انبيا هم بى نتيجه مى ماند. «بئسما خلفتمونى» - نبايد بر امر و فرمان الهى پيشى گرفت. «أعجلتم أمر ربّكم» - تأخير موسى و تمديد مدّت حضور در كوه طور، فرمان الهى بود، نه خواستِ موسى و البتّه جنبه ى تربيتى داشت. «أمر ربّكم» - هرگاه اصول در خطر افتد، فروع را بايد رها كرد. «القى الالواح» هنگامى كه موسى ديد مردم مشرك شده ودست از اصل خداپرستى برداشته اند، الواح تورات را كه يك سرى دستورات و قوانين الهى بود، به كنارى گذارد و پيگير اصل مهم تر شد. - براى ايجاد شوك در جامعه منحرف، بايد حركت توبيخى چشمگير و به ياد ماندنى كرد. «القى الالواح و أخذ برأس أخيه يجرّه» چنانكه در نهج البلاغه مى خوانيم: حضرت على عليه السلام براى ايجاد تحرّك در شنوندگان بى تفاوت، گاهى سيلى به صورت مبارك خود مى زد. «ثمّ ضرب على لحيته الكريمة» (281) - موى بلند، براى مرد مانعى ندارد. «اخذ برأس اخيه يجرّه» - به خاطر مقام و موقعيّت و خويشاوندى، از لغزش ديگران چشم پوشى نكنيم. «اخذ برأس اخيه» گاهى توبيخ به موقع نزديكان و در ميان جمع، براى نشان دادن اهميّت مطلب و هشدار و زهر چشم گرفتن از بيگانگان است. «اخذ برأس اخيه» چنانكه خداوند پيامبرش را چنين مورد خطاب قرار داده است. «لئن اشركت ليحبطنّ عملك و لتكوننّ من الخاسرين» (282) در حالى كه هدف، هشدار به ديگران است. - در برابر فرد عصبانى بايد برخوردى عاطفى داشت. «ياابن اُمّ» با اينكه موسى و هارون عليهما السلام از يك پدر ومادر بودند، امّا هارون، موسى را فرزند مادر خطاب كرد. - مستضعفان ديروز كه به دست موسى از فرعون نجات يافتند، امروز عاملِ استضعاف رهبران خود شده اند. «استضعفونى» - سقوط اخلاقى انسان تا آنجاست كه به خاطر هوا و هوس و گوساله پرستى، ولى نعمت خود را تهديد به قتل مى كند. «و كادوا يقتلوننى» - همه ى اصحاب انبيا عادل نبوده اند، گاهى بعضى از آنها مرتد هم شده اند. «و كادوا يقتلوننى » چنانكه بعضى گوساله پرست شدند. - هنگام توبيخ دوستان، بايد مواظب بود كه دشمن از آن سوء استفاده نكند. «فلاتشمت بى الاعداء» - سكوت و بى تفاوتى نسبت به ظلم و انحراف، انسان را هم سنگ ظالم قرار مى دهد. «لاتجعلنى مع القوم الظالمين» هارون سكوت را ظلم مى دانست، لذا فرمود: من سكوت نكردم، بلكه آنان مرا بايكوت و تهديد به قتل نمودند. ----- 281) نهج البلاغه، خطبه 182 282) زمر، 61 ۱۱ فروردین ۱۴۰۳ ۱۹ رمضان ۱۴۴۵