🖌یادداشت
📗وامداریِ ذاتیِ دین به اخلاق
◀️قسمتِ چهارم
❇️در یادداشتِ پیشین روشن شد که طریقِ «اعجاز» در اثباتِ نبوّت خاصّه یا همان «رسولِ صادق» به اخلاق، مبتنی است. در این قسمت به دیگر طریقِ اثباتِ رسالت یعنی طریقِ «تنصیص» خواهم پرداخت.
❇️یکی از راههای تشخیصِ رسولِ صادق از کاذب «تنصیص» یا همان «تصریحِ پیامبر پیشین» به نبوّت فردی دیگر است. بر این اساس، اگر فردِ الف یک رسولِ صادق باشد و این شخص، به رسالتِ فردِ ب تصریح کند؛ آنگاه فردِ ب نیز رسولِ صادق است.
❇️این طریق از دو جهت نیازمندِ اخلاق است: 1- پیشفرضِ این استدلال این است که رسولِ اوّل، فردی دروغگو نیست. به بیانِ دیگر اگر قائل به قُبحِ ذاتیِ دروغ و حُسنِ ذاتیِ صداقت نباشیم، آنگاه باید به این لازمه تن دهیم که رسولِ الف ممکن است در معرّفیِ فردِ ب به عنوانِ رسولِ خدا، بنابر مصالحی به ما دروغ گفته باشد؛ بنابراین فردی که به حُسن و قُبحِ ذاتیِ افعال اعتقاد ندارد نمیتواند به رسالتِ فردِ ب بخاطر تصریحِ پیامبرِ الف یقین پیدا کند و در نتیجه بهرهای از این طریق نمیبرد.
❇️2- بحث را به رسالتِ خودِ پیامبر الف معطوف میکنیم. ما از چه راهی تشخیص دادیم که فردِ الف پیامبر خدا و رسولِ حقّ است تا بخواهیم به تنصیصِ وی گوش دهیم؟ اگر رسالتِ پیامبرِ الف از طریقِ تنصیصِ یک پیامبر پیشین به نامِ ج ثابت شده باشد، بحث را به رسالتِ پیامبر ج منتقل میکنیم. با ادامهی این سلسله به دور یا تسلسلِ محال میرسیم.
❇️این بیان روشن میکند که «راهِ تنصیص» به تنهایی نمیتواند راه و معیاری برای تشخیصِ رسولِ صادق از کاذب باشد زیرا به دور و تسلسل ختم میشود. بنابراین دستِ کم رسالت در اوّلین حلقه از سلسلسه انبیاء، یعنی رسالتِ اوّلین پیامبر، میبایست از طریقی غیر از طریقِ «تنصیص» - یعنی اعجاز یا قرائن و شواهد- به اثبات برسد.
❇️از آنجا که مسیرِ اعجاز و مسیرِ شواهد و قرائن هر دو مبتنی بر اخلاق هستند و از طرفی «راه تنصیص» در نهایت مبتنی بر یکی از دو مسیرِ گذشته میشود؛ در نتیجه «راه تنصیص» نیز در ذاتِ و بُنِ خود مبتنی بر اخلاق است؛ بنابراین فردی که قائل به حُسن و قُبحِ ذاتیِ افعال نیست بخاطرِ این دو لازمه نمیتواند از طریقِ تنصیص به رسالتِ خاصّه پُل بزند.
📝تکمله: همانطور که پیش از این بیان شد مهمّترین راه در تعیین و تشخیص «امام» در مذهبِ شیعیانِ امامیه «راه تنصیص» است. بر اساسِ مدّعای این یادداشت اگر فردی قائل به حُسن و قُبحِ ذاتیِ افعال نباشد نمیتواند به صداقتِ امامِ پیشین در تعیین امامِ بعدی اعتماد کند و در نتیجه تشخیصِ امام و یقین بر امامتِ وی برای وی امری محال خواهد بود.
https://t.me/keramatlogic
❇ انجمن علمی فلسفه و عرفان اسلامی
🆔️
https://eitaa.com/philosophymazaheb ایتا
🆔️
https://t.me/philosophy_mazahebتلگرام
🆔️https://instagram.com/philosophymazahebاینستاگرام