📩 سوال: 🔸 رحمت عام و رحمت خاص خداوند چیست؟ ✅ پاسخ: 🔹 مشهور در ميان گروهى از مفسران اين است كه صفت" رحمان"، اشاره به رحمت عام خدا است كه شامل دوست و دشمن، مؤمن و كافر و نيكوكار و بدكار می‌باشد، زيرا می‌دانيم" باران رحمت بی‌حسابش همه را رسيده، و خوان نعمت بی‌دريغش همه جا كشيده" همه بندگان از مواهب گوناگون حيات بهرهمندند، و روزى خويش را از سفره گسترده نعمتهاى بی‌پايانش بر می‌گيرند، اين همان رحمت عام او است كه پهنه هستى را در بر گرفته و همگان در درياى آن غوطه ورند. ولى" رحيم" اشاره به رحمت خاص پروردگار است كه ويژه بندگان مطيع و صالح و فرمانبردار است، زيرا آنها به حكم ايمان و عمل صالح، شايستگى اين را يافتهاند كه از رحمت و بخشش و احسان خاصى كه آلودگان و تبهكاران از آن سهمى ندارند، بهرهمند گردند. تنها چيزى كه ممكن است اشاره به اين مطلب باشد آنست كه" رحمان" در همه جا در قرآن به صورت مطلق آمده است كه نشانه عموميت آنست، در حالى كه" رحيم" گاهى به صورت مقيد ذكر شده كه دليل بر خصوصيت آن است مانند وَ كانَ بِالْمُؤْمِنِينَ رَحِيماً:" خداوند نسبت به مؤمنان رحيم است" (احزاب- 43) و گاه به صورت مطلق مانند سوره حمد. در روايتى نيز از امام صادق ع مىخوانيم كه فرمود: و اللَّه اله كل شيء، الرحمن بجميع خلقه، الرحيم بالمؤمنين خاصة: " خداوند معبود همه چيز است، نسبت به تمام مخلوقاتش رحمان، و نسبت به خصوص مؤمنان رحيم    است" از سويى ديگر" رحمان" را صيغه مبالغه دانستهاند كه خود دليل ديگرى بر عموميت رحمت او است، و" رحيم" را صفت مشبهه كه نشانه ثبات و دوام است و اين ويژه مؤمنان مىباشد. شاهد ديگر اينكه رحمان از اسماء مختص خداوند است و در مورد غير او به كار نمىرود، در حالى كه رحيم صفتى است كه هم در مورد خدا و هم در مورد بندگان استعمال مىشود، چنان كه درباره پيامبر ص در قرآن مىخوانيم عَزِيزٌ عَلَيْهِ ما عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَؤُفٌ رَحِيمٌ:" ناراحتيهاى شما بر پيامبر گران است، و نسبت به هدايت شما سخت علاقمند است، و نسبت به مؤمنان مهربان و رحيم مىباشد" (توبه- 128). لذا در حديث ديگرى از امام صادق ع نقل شده: الرحمن اسم خاص، بصفة عامة، و الرحيم اسم عام بصفة خاصة: " رحمان اسم خاص است اما صفت عام دارد" (نامى است مخصوص خدا ولى مفهوم رحمتش همگان را در بر مىگيرد) ولى" رحيم" اسم عام است به صفت خاص (نامى است كه بر خدا و خلق هر دو گفته مىشود اما اشاره به رحمت ويژه مؤمنان دارد) با اين همه گاه مىبينيم كه رحيم نيز به صورت يك وصف عام استعمال مىشود البته هيچ مانعى ندارد كه تفاوتى كه گفته شد در ريشه اين دو لغت باشد، اما استثناهايى نيز در آن راه يابد. در دعاى بسيار ارزنده و معروف امام حسين ع بنام دعاى عرفه مىخوانيم: يا رحمان الدنيا و الاخرة و رحيمهما: " اى خدايى كه رحمان دنيا و آخرت تويى و رحيم دنيا و آخرت نيز تويى"! سخن خود را در اين بحث با حديث پر معنى و گويايى از پيامبر اكرم ص پايان مىدهيم آنجا كه فرمود : ان اللَّه عز و جل مائة رحمة، و انه انزل منها واحدة الى الارض فقسمها بين خلقه بها يتعاطفون و يتراحمون، و اخر تسع و تسعين لنفسه يرحم بها عباده يوم القيامة!: " خداوند بزرگ صد باب رحمت دارد كه يكى از آن را به زمين نازل كرده است، و در ميان مخلوقاتش تقسيم نموده و تمام عاطفه و محبتى كه در ميان مردم است از پرتو همان است، ولى نود و نه قسمت را براى خود نگاه داشته و در قيامت بندگانش را مشمول آن ميسازد" 🔰 ارسال پرسمان به : https://eitaa.com/hosein_asghari ✅ کانال پاسخ به سوالات (اعتقادی ) : https://eitaa.com/porseshvpasokh110 🌐 سایت : https://khorshidhayat.com