اصل ١٣١ قانون اساسی، طرحی هوشمندانه برای شرایط خاص
اصل ١٣١ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که در مقام بیان نحوۀ اداره قوه مجریه در شرایط فقدان رییس‌جمهور است، از ابتدای تصویب این قانون در سال ١٣۵٨ تاکنون سه مرتبه به اجرا درآمده است.
🔻 تیر ١٣۶٠ (عزل)
١. ابوالحسن بنی‌صدر به عنوان اولین رییس‌جمهور در انتخابات ۵ بهمن ١٣۵٨ انتخاب شد اما در تاریخ ١ تیر ١٣۶٠ با حکم امام خمینی و رأی عدم کفایت سیاسی مجلس عزل شد. پس از عزل وی، طبق اصل ١٣١ سابق، شورای موقت ریاست‌جمهوری تشکیل و محمدعلی رجایی عهده‌دار امور قوه مجریه شد. دومین انتخابات ریاست جمهوری نیز در سی‌وسومین روز از مهلت ۵٠ روزه، در تاریخ ٢ مرداد ١٣۶٠ برگزار گردید و محمدعلی رجایی به عنوان دومین رییس‌جمهور انتخاب شد.
🔻 شهریور ١٣۶٠ (فوت)
٢. پس از انفجار دفتر نخست‌وزیری در تاریخ ٨ شهریور ١٣۶٠ و شهادت رییس‌جمهور رجایی، دومین شورای موقت ریاست جمهوری طبق اصل ١٣١ سابق تشکیل شد و با توجه به شهادت نخست‌وزیر باهنر، یک دولت موقت با نخست‌وزیری محمدرضا مهدوی‌کنی شکل گرفت. سومین انتخابات ریاست جمهوری نیز در سی‌ودومین روز از مهلت ۵٠ روزه، در تاریخ ١٠ مهر ١٣۶٠ برگزار گردید و سیدعلی خامنه‌ای به عنوان سومین رییس‌جمهور انتخاب شد.
🔻 اردیبهشت ۱۴۰۳ (فوت)
٣. به دنبال سانحۀ سقوط بالگرد و شهادت رییس‌جمهور رئیسی، طبق اصل ۱۳۱، در تاریخ ٣١ اردیبهشت ۱۴۰۳ معاون اول رییس‌جمهور، محمد مخبر با موافقت رهبری عهده‌دار اختیارات و مسئولیت‌های رییس‌جمهور شد و قرار است ظرف مدت حداکثر ۵۰ روز آینده رییس‌جمهور جدید نیز برای مدت چهار سال انتخاب شود.
💠 اندیشکده قصد
💡@qasdna_ir