📔 📜مطالعه در ۲۲۶ روز 🗓 🔰 (شخصی از احادیث بدعت آور و گوناگونی که در میان مردم رواج داشت پرسید. امام عليه‌السّلام فرمود:) 1⃣ اقسام احادیث رواج یافته ✍احادیثی که در دسترس مردم قرار دارد، هم حق است هم باطل، هم راست هم دروغ، هم ناسخ هم منسوخ، هم عام هم خاص، هم مُحکَم هم متشابه، هم احادیثی که بدرستی ضبط گردیده و هم احادیثی که با ظن و گمان روایت شده. در روزگار پیامبر صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ آنقدر دروغ به آن حضرت نسبت داده شد که ایستاد و خطابه ایراد کرد و فرمود: «هر کس از روی عمد به من دروغ نسبت دهد، جایگاه او پر از آتش است». 2⃣ اقسام راویان حدیث افرادی که حدیث نقل می‌کنند چهار دسته‌اند، که پنجمی ندارد؛ 🔰اول- منافق نفوذی ✍نخست منافقی که تظاهر به ایمان می‌کند و نقاب اسلام بر چهره دارد، نه از گناه می‌ترسد و نه از آن دوری می‌جوید و از روی عمد، دروغ به پیامبر صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ نسبت می‌دهد. اگر مردم می‌دانستند که او منافق دروغگو است، از او نمی‌پذیرفتند و گفتار دروغین او را تصدیق نمی‌کردند، امّا با ناآگاهی می‌گویند: او از اصحاب پیامبر است، رسول خدا را دیده و از او حدیث شنیده و از او گرفته است، پس حدیث دروغین او را قبول می‌کنند. در صورتی که خدا به تو نسبت به منافقین آن‌گونه که لازم بود، آگاهی داد و وصفِ آنان را برای تو بیان داشت. آنان پس از پیامبر صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ باقی ماندند و به پیشوایان گمراهی و دعوت کنندگان به آتش، با دروغ و تهمت نزدیک شده، پس به آنان ولایت و حکومت بخشیدند، و بر گردن مردم سوار گردیدند، و به وسیله آنان به دنیا رسیدند. همانا مردم هم با سلاطین و دنیا هستند، مگر آن کس که خدا او را حفظ کند، این، یکی از آن چهار گروه است. 🔰دوم- اشتباه کار ✍دسته دوم، کسی که از پیامبر صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ چیزی را به اشتباه شنیده، امّا سخن آن حضرت را درست حفظ نکرده است، و با توهّم چیزی را گرفته، امّا از روی عمد دروغ نمی‌گوید. آنچه در اختیار دارد، روایت کرده و به آن عمل می‌کند و می گوید: من از پیامبر صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ آن را شنیده‌ام. اگر مسلمانان بدانند که او اشتباه کرده و غیر واقعی پنداشته، از او نمی‌پذیرفتند، خودش هم اگر آگاهی می‌یافت که اشتباه کرده، آن را رها می‌کرد. 🔰سوم- ناآگاهانی که حدیث شناس نیستند ✍و سومی، شخصی که شنیده پیامبر صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ به چیزی امر فرمود. (امّا) سپس از آن نهی کرد و او نمی‌داند، یا شنید که چیزی را نهی کرد، سپس به آن امر فرمود و او آگاهی ندارد، پس نَسخ شده را حفظ کرد، ولی ناسخ را نمی‌داند. اگر بداند که حدیث او منسوخ است، ترکش می‌کند، و اگر مسلمانان نیز می‌دانستند روایت او نَسخ شده، آن را ترک می‌کردند. 🔰چهارم- حافظان راست گفتار ✍دسته چهارم، آن‌که نه به خدا دروغ می‌بندد و نه به پیامبرش صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ دروغ نسبت می‌دهد. دروغ را از ترس خدا، و حرمت نگهداشتن از رسول خدا صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ دشمن دارد. در آنچه از پیامبر صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ شنیده، اشتباه نکرده، بلکه آن را با تمام جوانبش حفظ کرده است، و آن چنان که شنیده، بدون کم و کاست نقل می‌کند. پس او ناسخ را دانسته و به آن عمل کرده، و منسوخ را فهمیده و از آن دوری جسته، خاصّ و عام، محکم و متشابه را شناخته، هر کدام را در جای خویش قرار داده است. 💠منبع: نرم‌افزار نهج‌البلاغه نوین 🆔 @Quranvahlebeyt