#علوم_قرآنی #یک_نکته_از_این_معنی 📌نظم آهنگ درونی قرآن 🔹«موسیقی بیرونی »دست آورد صنایعی مانند قافیه،سجع و تجزیه یا تقسیم سخن منظوم به مصراع های مساوی و اوزان و بحور قرار دادی است که همگی قالب های مجرد لفظی و پیوسته به شمار می آیند.اما«نظماهنگ درونی »دست آوردجلالت تعبیر و ابهت بیان پدید آمده از مغز کلام و کنه آن است. 🔹فاصله نوع نخست با نوع دوم نیز بسیار است،زیرا در نوع دوم،زیبایی لفظ و شکوه مندی معنا، پیوندی ناگسستنی دارند و موانست میان این دو نوایی احساس انگیز پدید می آورد و نسیمی روح نواز را به وزیدن وا می دارد و درون آدمی را به خلجان می نشاند. 👌استاد«مصطفی محمود»در بیان راز شگفت معماری قرآن که در سبک خود بی نظیر و در اسلوبش یگانه است،چنین می گوید:«این راز یکی از عمیق ترین رازهای ساختار کلامی قرآن است.قرآن نه شعر است و نه نثر و نه کلامی مسجع،بلکه قسمی معماری سخن است که موسیقی درونی را آشکار می سازد. 🔹باید دانست که میان موسیقی درونی و موسیقی بیرونی فاصله بسیار است.برای مثال بیتی از شعرهای «عمر بن ابی ربیعه »را که شعرهایش به داشتن موسیقی وآهنگ مشهور است،از نظر می گذارنیم: قال لی صاحبی لیعلم مابی اتحب القتول اخت الرباب(ی) 🔹شنونده وقتی این بیت را می شنود،از موسیقی آن به وجد می آید،اما موسیقی این شعر از نوع بیرونی است و شاعر با آوردن کلامی موزون در دو مصراع متساوی وبا نشاندن یک پایان بندی هم سان-یا ممدود-در هر کدام از دو مصراع،به آهنگین شدن سخن خود کمک کرده است.موسیقی در این بیت از خارج به گوش می رسد ونه از داخل و به عبارتی،پایان بندی(قافیه)و وزن و بحر،موسیقی را می سازند. 🔹اماهنگامی که این آیه را تلاوت می کنیم: و الضحی،و الیل اذا سجی (1) با شطری رو به روهستیم که از قافیه،وزن و مصراع بندی قرار دادی تهی است و با این همه سرشار ازموسیقی است و از هر حرف آن نوایی دل پذیر می تراود.این نوا از کجا و چگونه پدید آمده است؟این همان نظماهنگ یا موسیقی درونی است. 🔹نظماهنگ درونی،رازی از رازهای معماری قرآن است و هیچ ساختار ادبی یارای برابری با آن را ندارد. 🔹هم چنین وقتی می خوانیم: الرحمان علی العرش استوی (2).یا وقتی سخنان زکریاخطاب به خداوند را تلاوت می کنیم: قال رب انی وهن العظم منی و اشتعل الراس شیباو لم اکن بدعائک رب شقیا (3).یا سخن خداوند خطاب به موسی را می شنویم که: ان الساعه آتیه اکاد اخفیها لتجزی کل نفس بما تسعی (4). 🔹یا سخنانی راکه خداوند با آن مجرمین را وعده کیفر می دهد تلاوت می کنیم که: انه من یات ربه مجرما فان له جهنم لا یموت فیها و لا یحیی (5).هر کدام از این عبارت هادارای بنیان موسیقیایی قائم به ذاتی است که موسیقی آن را درون واژه ها و ازلا به لای آن به شکلی شگرف بیرون می تراود. 🔹وقتی قرآن حکایت موسی را بازگو می کند،شیوه ای سمفونیک و حیرت انگیزپیش می گیرد: و لقد اوحینا الی موسی ان اسر بعبادی فاضرب لهم طریقا فی البحر یبسا لاتخاف درکا و لا تخشی.فاتبعهم فرعون بجنوده فغشیهم من الیم ما غشیهم.و اضل فرعون قومه و ما هدی (6).واژگان در اوج سلاست اند.کلماتی مانند«یبسا»یا«لا تخاف درکا»-به معنای لا تخاف ادراکا-تجسمی از رقت اند،گویی کلمات در دستان خالقشان ذوب می شوند،نظام می گیرند و نظم و آهنگی بی مانند در آنان تجلی می یابد. این نظماهنگ،ساختاری است که در تمام کتب عرب مانندی نداشته و ندارد. 🔹میان این نظماهنگ و شعر جاهلی،یا شعر و نثر معاصر هیچ گونه شباهتی فراهم نیست و علی رغم تمام کینه توزی های دشمنان که برای کاستن از شان قرآن صورت پذیرفته،تمام تاریخ حتی یک نمونه از تلاش های تقلید گونه و کیدهای دشمنانه رامحفوظ نداشته است. 🔹در میان این همه هیاهو،عبارت های قرآن خصوصیات منحصر به فرد خود را دارند و چون پدیده ای تفسیر ناپذیر جلوه می کنند.یگانه توجیه باور مندانه ای که می توان از آن داشت،این است که قرآن سرچشمه ای دارددور از دسترس انسان. 🔹اکنون،به ایقاع (7) زیبای نغمه آمیز این آیات گوش فرا دهید: رفیع الدرجات ذو العرش یلقی الروح من امره علی من یشا من عباده لینذر یوم التلاق (8). فالق الحب و النوی یخرج الحی من المیت و مخرج المیت من الحی (9). فالق الاصباح و جعل اللیل سکنا و الشمس و القمر حسبانا (10). یعلم خائنه الاعین و ما تخفی الصدور (11). لا تدرکه الابصار و هو یدرک الابصار (12). 🔰 پی نوشتها: 1- ضحی 93:2 1. 2- طه 20:5. 3- مریم 19:4. 4- طه 20:15. 5- طه 20:74. 6- طه 20:79-77. 7- ایقاع:هم آهنگ ساختن آوازها. 8- غافر 40:15. 9- انعام 6:95. 10- انعام 6:96. 11- غافر 40:19. 12- انعام 6:103.ر.ک:محاوله لفهم عصری للقرآن ص 19-12. 📚منبع : علوم قرآنی , معرفت، محمد هادی 📎تفسیر و قرآن پژوهی @rahighemakhtoom