#منابع_تفسیر
#یک_نکته_از_این_معنی
#علوم_قرآنی
🔹 ب. جامعه جاهلی پیش از اسلام
بخشی از آیه‌های قرآن در ارتباط با شرایطی است که در جامعه جاهلی پیش از اسلام و آغاز ظهور پیامبر اکرم(ص) وجود داشت. بی‌فرهنگی و وحشی‌گری، سنتها و عادت‌ها، برخی فضایل تحریف شده و دیگر مسایلی که مربوط به آن دوران بوده و در آیه‌ها آمده، نیازمند بررسی و تحلیل تاریخی است و بدون آن، فهم ما از قرآن ناقص خواهد بود. به عنوان مثال، در تفسیر آیه «انما النسی زیاده فی الکفر»[4] «جز این نیست که جا به جا کردن (ماه‌های حرام) فزونی در کفر است»، آگاهی از شیوه برخورد عرب جاهلی با ماه‌های سال (قمری) ضرورت دارد و تفسیر آیه «لیس البر بان تاتوا البیوت من ظهورها»[5] «و نیکی آن نیست که از خانه‌ها در آیید»، آشنایی با آداب زندگی و معاشرت مردمان جاهلیت نقش مهمی ایفا می‌کند.
🔹 ج. پیامبر اسلام و جامعه اسلامی
این بخش از تاریخ را می‌توان به دو بخش فرعی دوران پیش از هجرت و دوران پس از هجرت تقسیم کرد. آیه‌هایی که درباره برخورد با مشرکان و مقاومت مسلمانان و سیر دعوت پیامبر اکرم(ص) است، مانند دعوت پنهان و درون خانوادگی، دعوت آشکارا، صبر و بردباری و پرهیز از درگیری نظامی، آیه‌های تقیه، ابتلا و امتحان و مشخص شدن مومن واقعی از منافق، وقایعی که منجر به هجرت پیامبر اکرم(ص) و مسلمانان از مکه شد، بیان‌گر دوران پیش از هجرت است و نقلهای تاریخی ناظر به این وقایع، در فهم این آیات موثر است. دوران بعد از هجرت، در برگیرنده آیه‌های بیان‌گر برخورد نظامی با مشرکان مکه، آیه‌های ناظر به مهاجرت و انصار و پایان رو در رویی دو قبیله اوس و خزرج و نیز یهودیان اطراف مدینه و سرانجام آن‌ها، منافقان و مشکل آفرینی آنان در راه پیشرفت اسلام است.نمونه این گونه آیات ، آیه افک است که ناظر به تهمت زدن برخی از منافقان به یکی از همسران پیامبر اکرم(ص) است و بدون بهره‌گیری از تاریخ، ابعاد آن مبهم و فهم آن مشکل خواهد بود[6].
___________________________________
[1] . حاکم حسکانی، عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل، ج 1، ص 40، 44و 45؛ شیخ صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا، ج 1، ص 67.
[2] . بر این اساس، قصه‌های قرآن دارای حلقه‌های مفقوده است و کسی که بخواهد بدان دست یابد، باید به منابع تاریخی مراجعه کند؛ اما این بدان معنا نیست که گفته‌های مورخان را بی کم و کاست بپذیرد، بلکه باید شرایطی برای آن در نظر گرفت که بیان کردیم.
[3] . ر.ک: المیزان، ج 13، ص 397و 398.
[4] . سوره توبه، آیه 37.
[5] . سوره بقره، آیه 189.
[6] . ر.ک: عاملی، جعفر مرتضی، حدیث الافک. در این کتاب، روایات تاریخی مربوط به آیات افک مورد نقادی جدی قرار گرفته و اکاذیب چندی بر ملا شده است.
غلامعلی عزیزیکیا- روش شناسی تفسیر قرآن
🌱🌱🌱
🔅 دوستان عزیز #وقت بگذارید برای رونق بازار #دین همیشه این #فرصت ها در اختیار نیست.
قدر #وقت ار نشناسد دل و کاری نکند
بس #خجالت که از این حاصل ایام برد
🔅مدرسه تفسير و علوم قرآن
@rahighemakhtoom