قرآن شناسی/علوم قرآنی
🔰درس هجدهم: امثال قرآن
⏺ضرب المثل در قرآن
🟣مثلهاى برگرفته از قرآن دو گونه است: «صريح» و «ضمنى». در اينجا نمونه‌هايى از اين مثلها را مى‌آوريم:
1. «... وَ لا يَحِيقُ الْمَكْرُ السَّيِّئُ إِلَّا بِأَهْلِهِ ...»؛ نيرنگ بد نرسد مگر به دست‌اندركارانش.
2. «إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ وَ إِنْ أَسَأْتُمْ فَلَها ...» اگر نيكى كنيد براى خويش كرده‌ايد و اگر بدى هم كنيد براى خويش كرده‌ايد. در فارسى داريم: هرچه كنى به خود كنى، ور همه نيك و بد كنى؛ يا هركس بد و نيك با تن خويش كند.
3. «وَ أَنْ لَيْسَ لِلْإِنْسانِ إِلَّا ما سَعى»؛ هركسى آن درود عاقبت كار، كه كشت.
من طريق سعى مى‌آرم بجا ليس للانسان الا ما سعى (سعدى)
4. «... وَ لا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرى ...»؛ هر كه بار خويشتن گيرد بدوش.
5. «لَكُمْ دِينُكُمْ وَ لِيَ دِينِ»؛ هر كه بر آئين خويشتن خوش بود. در مثل فارسى آمده: عيسى به دين خود، موسى به دين خود.
6. «... كُلُّ حِزْبٍ بِما لَدَيْهِمْ فَرِحُونَ»؛ هر گروهى به آنچه دارند شادمانند.
7. «الْخَبِيثاتُ لِلْخَبِيثِينَ ... وَ الطَّيِّباتُ لِلطَّيِّبِينَ ...» پليدان با پليدان و پاكان با پاكان دمسازند. در شعر فارسى آمده است:
كبوتر با كبوتر باز با باز كند همجنس با همجنس پرواز
8. «ما عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلاغُ ...»؛ بر پيامبر نيست جز رساندن پيام. در شعر فارسى داريم:
من آنچه شرط بلاغ است با تو مى‌گويم تو خواه از سخنم پند گير وخواه ملال
9. «... جَزاءُ سَيِّئَةٍ سَيِّئَةٌ مِثْلُها ...»؛ كيفر بدى همانندش بدى است. شاعر مى‌گويد:
بدى مى‌كنى و نيك طمع دارى خود بد باشد جزاى بدكارى
10. از آيات «وَ الَّذِينَ إِذا أَنْفَقُوا لَمْ يُسْرِفُوا وَ لَمْ يَقْتُرُوا وَ كانَ بَيْنَ ذلِكَ قَواماً»و «وَ لا تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً إِلى عُنُقِكَ وَ لا تَبْسُطْها كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُوماً مَحْسُوراً»اين مثلها را مى‌توان برگرفت: «خير الأمور اوساطها» يا «الجاهل اما مُفْرط او مفرِّط».
نه چندان بخور كز دهانت برآيد نه چندان كه از ضعف، جانت برآيد
ميانه گزين در همه كار كرد به پيوستگى هم به ننگ و نبرد
11. از آيه «وَ إِذْ قالَ إِبْراهِيمُ رَبِّ أَرِنِي كَيْفَ تُحْيِ الْمَوْتى قالَ أَ وَ لَمْ تُؤْمِنْ قالَ بَلى وَ لكِنْ لِيَطْمَئِنَّ قَلْبِي ...»مَثَل «ليس الخبر كالعيان» يا «شنيدن كى بود مانند ديدن» گرفته شده است.
12. از آيه «وَ مَنْ يُهاجِرْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يَجِدْ فِي الْأَرْضِ مُراغَماً كَثِيراً وَ سَعَةً ...» مثل «الحركة تجلب البركة» گرفته شده است. (از تو حرکت از خدا برکت)
.ادامه دارد
استاد آیت الله محمد هادی #معرفت #آموزش #علوم_قرآنی #قرآن_شناسی
🌱🌱🌱
🎙در انتشار آموزه های قرآنی رسانه باشیم.
🔅صفحه تفسير،قرآن شناسی و قرآن پژوهی رحیق
@rahighemakhtoom