آیت الله #جوادی_آملی
درس حکمت
🔹 انسان یک وقتی می رود کنار چاه زمزم دلو می اندازد آب طیب و طاهر در می آورد که وجود مبارک حضرت وقتی در مدینه تشریف داشتند «كَانَ یسْتَهْدِی مَاءَ زَمْزَمَ»،[1] علاقمند بود کسانی که از مکه می آیند آب زمزم را برای او هدیه بیاورند، این یک برکتی است. یک وقتی چاه فاضلاب است، اگر کسی دلو انداخت در چاه فاضلاب چه چیزی در می آید؟ فرمود این رشوه ای که شما به فلان مأمور، به فلان قاضی یا به فلان مسئول می دهی: ﴿تُدْلُوا بِها إِلَی الْحُكَّام﴾؛[2] یعنی یک دَلو انداختی در چاه دل او و امضای باطل از آن در آوردی، این فاضلاب است! قرآن چگونه تعبیر بکند؟! چیزی بود که نگفت؟! یا طوری بود که نگفت؟! یا شیئی بود که نگفت؟! هم از اینکه پوست آدم را می کَنند گفته، هم از اینکه شما یک دَلو انداختی در چاه فاضلاب و یک مشت فاضلاب در آوردی، خوشحال نباش! ﴿وَ تُدْلُوا بِها إِلَی الْحُكَّام﴾، همین حکّامی که فرمود ﴿أَكَّالُونَ لِلسُّحْت﴾، درباره همین هاست. این تعبیر ﴿وَ تُدْلُوا بِها إِلَی الْحُكَّام﴾ درباره همین ﴿أَكَّالُونَ لِلسُّحْت﴾ است. فرمود حواست جمع باشد! حالا او به نفع تو امضا کرد، ولی یک مُشت فاضلاب از این دلو در آوردی. فرمود: «شَرِّقَاً وَ غَرِّبَاً» هر چه باشد ما اینجا گفتیم.[3]
🔹 این جمله نورانی در بیانات الهی وجود مبارک امام سجاد (سلام الله علیه) هم هست ـ همین دعای اول صحیفه سجادیه است ـ اینها انسان را معنا کردند، دیگران می گویند انسان «حیوانٌ ناطق». حضرت فرمود این «حیوانٌ ناطق» حیوانی است که حرف می زند، اینکه انسان نشد! اگر ذات أقدس الهی راه حمد را به ما نشان نمی داد، ما در برابر نعمت های الهی حمد و ستایش نمی کردیم، همین انسان و همین افراد: «لَخَرَجُوا مِنْ حُدُودِ الْإِنْسَانِیةِ إِلَی حَدِّ الْبَهِیمِیة». فرمود به اینکه «وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَوْ حَبَسَ عَنْ عِبَادِهِ مَعْرِفَةَ حَمْدِهِ عَلَی مَا أَبْلَاهُمْ مِنْ مِنَنِهِ الْمُتَتَابِعَةِ وَ أَسْبَغَ عَلَیهِمْ مِنْ نِعَمِهِ الْمُتَظَاهِرَةِ لَتَصَرَّفُوا فِی مِنَنِهِ فَلَمْ یحْمَدُوهُ»؛ اگر دستور نداده بودند که شما در برابر نعمت الهی حمد بکنید ما را راهنمایی نمی کردند، انسان در همین نعمت های الهی تصرف می کرد و او را هم حمد نمی کرد و نعمت را هم بجا مصرف نمی کرد. «لَتَصَرَّفُوا فِی مِنَنِهِ فَلَمْ یحْمَدُوهُ وَ تَوَسَّعُوا فِی رِزْقِهِ فَلَمْ یشْكُرُوهُ»، این یک مقدم و تالی که این به صورت قیاس مرکّب در می آید. «وَ لَوْ كَانُوا كَذَلِكَ»؛ یعنی اگر جامعه ای طوری باشد که در نعمت الهی تصرف بکند ولی شاکر نیست، حمد نمی کند؛ «لَخَرَجُوا مِنْ حُدُودِ الْإِنْسَانِیةِ إِلَى حَدِّ الْبَهِیمِیة».
🔹 آقایان! دعا تنها این نیست که خدایا پدر و مادر مرا بیامرز یا فلان بیمار را شفا بده، دعا «درس حکمت» است. «الإنسان ما هو»؟ این مسئله دعاست؟! امام سجاد (سلام الله علیه) می فرماید: «الانسانُ حیوانٌ ناطقٌ حمید»، «حمید» فصل اخیر اوست؛ اگر حمد نباشد انسان نیست. دعا یعنی این! آن دعا که خدایا بیمارم را شفا بده، پدرم را بیامرز هم دعاست؛ اما این دعا حکمت است «الانسانُ حیوانٌ ناطقٌ حمید» که اگر اهل حمد نباشد انسان نیست. حضرت نمی‌خواهد ـ معاذالله ـ به کسی بد بگوید. «لَخَرَجُوا مِنْ حُدُودِ الْإِنْسَانِیةِ إِلَی حَدِّ الْبَهِیمِیةِ فَكَانُوا كَمَا وَصَفَ فِی مُحْكَمِ كِتَابِه ﴿إِنْ هُمْ إِلَّا كَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ سَبِیلًا﴾».[4]
📚 درس خارج فقه نکاح ـ جلسه 411
تاریخ: 1397/10/19
📝 پی نوشت:
[1]. وسائل الشیعة، ج25، ص262؛ «أَنَّ النَّبِی ص كَانَ یسْتَهْدِی مَاءَ زَمْزَمَ وَ هُوَ بِالْمَدِینَة».
[2]. سوره بقره، آیه188.
[3] . الکافی(ط ـ الإسلامیة)، ج، ص339؛ «قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع لِسَلَمَةَ بْنِ كُهَیلٍ وَ الْحَكَمِ بْنِ عُتَیبَةَ شَرِّقَا وَ غَرِّبَا فَلَا تَجِدَانِ عِلْماً صَحِیحاً إِلَّا شَیئاً خَرَجَ مِنْ عِنْدِنَا أَهْلَ الْبَیتِ».
[4]. سوره فرقان، آیه44.
🌿🌿🌿
🔅قرآن همراه است و هم راه
🔅به هنگام فتنه ها و بلاها به قرآن پناه ببریم.
🆔 @rahighemakhtoom