#مباحث_قرآنى
برشی از کتاب
#مهر_تابان(چاپ جديد)
#علامه_طباطبایی
🔅🔅🔅
📌 برش11
تفسير آيه: مَتعًا لَّكُمْ وَ لِانْعَمِكُمْ
▪ {تلميذ:} در سوره عَبَسَ وارد است كه:{وَ فاكِهَةً وَ أَبًّا* مَتاعاً لَكُمْ وَ لِأَنْعامِكُمْ. « آيه 31 و 32، از سوره 80: عَبَسَ»«خداوند از زمين براى شما ميوه و أبّ را رويانيد كه آنها براى بهرمند شدن شما و بهرمند شدن چهارپايانتان مى‌باشد.»
🔹 در روايت از حضرت أمير المؤمنين عليه السّلام است كه: جمله{مَتاعاً لَكُمْ وَ لِأَنْعامِكُمْ} جمله تفسيريّه براى جمله سابقه:{وَ فاكِهَةً وَ أَبًّا} مى‌باشد؛ و بنابراين، معنى أبّ روشن خواهد بود كه چون غذا براى چهارپايان است مراد از آن، همان علوفه ايست كه مورد استفاده آنها قرار مى‌گيرد. «1»
▪ نظير اين جمله{مَتاعاً لَكُمْ وَ لِأَنْعامِكُمْ} در سوره نازعات آمده است:
{أَخْرَجَ مِنْها ماءَها وَ مَرْعاها* وَ الْجِبالَ أَرْساها* مَتاعاً لَكُمْ وَ لِأَنْعامِكُمْ. « آيات 31 تا 33، از سوره 79: النّازعات»
«خداوند از زمين، آب و گياهش را بيرون آورد، و كوهها را ثابت و استوار كرد، در حاليكه براى بهرمند شدن شما و چهارپايانتان مى‌باشد.»
با آنكه معلومست كه در اين آيه صحيح نيست جمله{مَتاعاً لَكُمْ وَ لِأَنْعامِكُمْ} را تفسير براى جمله{وَ الْجِبالَ أَرْساها} بگيريم؛ آيا عدم امكان جمله تفسيريّه گرفتن در اينجا، ضررى بجمله تفسيريّه گرفتن در جمله واقعه در سوره عَبَسَ وارد نمى‌آورد
.
🔅 {علّامه:} راجع به آيه وارده در سوره عَبَسَ در روايت وارد است كه از أبو بكر پرسيدند: معناى أبّ چيست؟ نتوانست پاسخ گويد. و اين را از جمله اعتراضات به أبو بكر بحساب آورده‌اند، كه با آنكه{عَرَبِ عَرْبَاء} بود چگونه معنى ابّ را نفهميد؟!
ابّ عبارت است از علوفه‌اى كه بحيوانات ميدهند مثل يونجه و أمثاله كه غالباً حيوانات با آن دمسازند. و يا شايد مقدارى وسيعتر گرفته شود، و به معنى غذاى انسان و غذاى حيوانات كه غالباً علوفه است استعمال شود.
و در سوره عَبَسَ خيلى روشن است كه جمله{مَتاعاً لَكُمْ وَ لِأَنْعامِكُمْ}
تفسير براى جمله{وَ فاكِهَةً وَ أَبًّا} است، بنا بر لفّ و نشر مرتّب؛ چون معنى فاكهه واضح است، و از طرفى مى‌دانيم كه فاكهه متاع براى چهارپايان نيست بلكه متاع از براى خصوص انسان است، بنابراين{مَتاعاً لَكُمْ*} تفسير براى{وَ فاكِهَةً*} واقع مى‌شود، و طبعاً جمله{وَ لِأَنْعامِكُمْ*} تفسير براى{وَ أَبًّا} خواهد شد؛ پس معلوم مى‌شود كه ابّ علوفه حيوانات است.
🔹 و امّا در سوره نازعات جمله{مَتاعاً لَكُمْ وَ لِأَنْعامِكُمْ} تفسير براى جمله{أَخْرَجَ مِنْها ماءَها وَ مَرْعاها} است نه بنحو لفّ و نشر مرتّب و يا مشوّش، بلكه اجمالًا تفسير آنستكه از آب و گياهى كه از زمين مى‌رويد، خداوند متاع شما و متاع چهارپايان را معيّن و مقدّر فرموده است.
🔹 چون مرعى در لغت به معنى رِعْى بالكسر است كه به معنى گياه است؛ و اختصاص به گياه حيوانات ندارد. و يا مصدر ميمى است، و آنهم بهمين معنى است. و امّا جمله وَ{الْجِبالَ أَرْساها} جمله استطراديّه است كه بين جمله مفسِّر و مفسَّر واقع شده و براى بيان استحكام زمين كه از تمايل و مَيَدان باز ايستد و بهم نپاشد آمده است؛ كه با كوههاى استوار و ثابت، اين زمين را حفظ فرمود، تا بتواند گياه دهد و آب از خود خارج كند؛ تا خوراك شما و چهارپايان فراهم آيد. اينست آنچه بنظر مى‌رسد، و الله أعلم
📝
پی نوشت:
(1) در تفسير «الميزان» ج 20، ص 319 وارد است كه: در «إرشاد مفيد» چنين وارد است كه: از أبا بكر درباره اين آيه شريفه:{وَ فاكِهَةً وَ أَبًّا} سؤال كردند؛ معناى أبّ را از قرآن نمى‌شناخت و گفت: كدام آسمان بر من سايه مى‌افكند؟ يا كدام زمين مرا حمل مى‌كند؟ يا آنكه من چه كنم اگر در كتاب خدا چيزى را بگويم كه نمى‌دانم؟ امّا فاكهه، معنايش را مى‌دانيم؛ و امّا ابّ را خدا داناتر است. اين جريان به أمير المؤمنين عليه السّلام رسيد، حضرت فرمود: سبحان الله! آيا ندانست كه مراد از ابّ، گياه و علفى است كه حيوانات بر آن مى‌چرند؟ و اينكه گفتار خداى تعالى، اعتناء و توجّه خداوند است بر مخلوقاتش در آنچه به آنها غذا مى‌رساند؛ و در آنچه براى چهارپايانشان آفريده است كه موجب حيات نفوس و قوّت اجساد مخلوقات است
.
🔅🔅🔅
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ وعَجِّلْ فَرَجَهُمْ وسَهِّلْ مَخْرَجَهُمْ
💻برای ترویج و تبلیغ و انتشارآموزه های قرآنی خالصانه تلاش کنیم.
@rahighemakhtoom