برشی از کتاب گرانسنگ #تفسیر_تسنیم_جلد_دوم (16) #تفسیر_قرآن #تفسیر_تخصصی #سوره_بقره #تفسیر #تسنیم #آیت_الله_جوادی_آملی 🔅🔅🔅 📈 فضاى نزول سوره بقره ⏪ موقعيت اجتماعى و فرهنگى مدينه پس از هجرت پس از هجرت رسول اكرم (صلى الله عليه وآله) و استقرار حكومت اسلامى، ساكنان مدينه چندگروه بودند: ◀ 1- مسلمانان انصار: در سال يازدهم بعثت شش نفر از قبيله خزرج در موسم حج در مكه با رسول اكرم (صلى الله عليه وآله) ملاقات كرده، به اسلام گرويدند و اينان اولين گروهى بودند كه از خارج مكه به جمع مسلمانان پيوستند. (64) ▫ بر اثر كوششهاى فرهنگى گروه مزبور، در سال دوازدهم بعثت، دوازده نفر از مردم مدينه، در عقبه (65) نخستين پيمان اسلامى را با پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) بستند كه به پيمان عقبه معروف شد. با درخواست اين گروه، اولين مبلغ اعزامى از سوى رسول اكرم (صلى الله عليه وآله) به نام مصعب بن عمير راهى مدينه شد (66) و سپس در ماه ذى الحجه سال سيزدهم بعثت (67) در محل عقبه پيمان ديگرى بين پيامبر (صلى الله عليه وآله) و بيش از هفتاد تن از مردم مدينه منعقد شد- به پيمان دوم عقبه موسوم گشت. گروه مزبور پيش از اين، با تبليغ مصعب بن عمير اسلام آورده بودند. ▫ پس از ورود پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) به مدينه بيشتر اوسيان و خزرجيان مسلمان شدند و اينان بر اثر نصرت دين خدا و يارى پيامبر (صلى الله عليه وآله) و پذيرش و پناه دادن مهاجران مكى در تاريخ اسلام به نام انصار شناخته شدند. از عوامل گرايش سريع آنان به اسلام، مى توان به دريافت بشارت بعثت پيامبر جديد از يهوديان و نيز به ستوه آمدن از درگيريهاى صد و بيست ساله داخلى اشاره كرد. از اين رو آنان با اين كه از مركز انتشار اسلام (مكه) دور بودند زودتر از مكيان به اسلام پيوستند و چند ملاقات كوتاه آنان با رسول اكرم (صلى الله عليه وآله) از تبليغات سيزده ساله آن حضرت در مكه نسبت به مكيها موثرتر افتاد؛ زيرا حجاب معاصرت، قوميت، رقابت قبيله اى و منافسه هاى جاهلى شهروندان يك شهر يا روستائيان يك دهكده همواره به جاى رايزنى، راهزنى مى كند. ▫ همه تيره هاى اوس و خزرج در سال اول هجرت مسلمان شدند به جز چند تيره معدود كه پس از جنگ بدر اسلام آوردند. (68) اوس و خزرج، پس از اسلام، دشمنيهاى ديرين صد و بيست ساله داخلى را رها كرده، با اعتصام به حبل متين الهى از عدوات به مودت هجرت كردند و برادرانى ايمانى يكديگر شدند. 📝 پی نوشت: 64- تاريخ طبرى ، ج 2، ص 86 65- گردنه اى است نزديك منا در مكه . 66- سيره ابن هشام ، ج 1، ص 131 و 438 - 444 67- تاريخ پيامبر اسلام ، دكتر آيتى ، ص 171 68- سيره ابن هشام ، ج 1، ص 500. 🔅تفسیر و قرآن پژوهی @rahighemakhtoom