چهار گونه رفتار در معاشرت با چهار دسته از مردم عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع‏ لَا عَلَيْكَ أَنْ تَصْحَبَ ذَا الْعَقْلِ وَ إِنْ لَمْ تَحْمَدْ كَرَمَهُ‏ وَ لَكِنِ انْتَفِعْ بِعَقْلِهِ وَ احْتَرِسْ مِنْ سَيِّئِ أَخْلَاقِهِ وَ لَا تَدَعَنَّ صُحْبَةَ الْكَرِيمِ وَ إِنْ لَمْ تَنْتَفِعْ بِعَقْلِهِ- وَ لَكِنِ انْتَفِعْ بِكَرَمِهِ بِعَقْلِكَ وَ افْرِرْ كُلَّ الْفِرَارِ مِنَ اللَّئِيمِ الْأَحْمَقِ. طبق این روایت درس آموز از حضرت امیر (ع) مردم به چهار دسته قابل تقسیم اند: یک؛ عاقل زیبا منش؛ یعنی کسانی که از موهبت عقل بهره وافر دارند و هم در مقام عمل رفتار کریمانه را به نیکی شناخته و به آن پایبندند. به عبارت روشن تر در جکمت نظری و حکمت عملی بهره وافر و لازم دارند. چنین فردی در عالی ترین مرتبه کمال قرار دارد و همنشینی با او چه از جهت بهره بردن از حکمت نظری و چه از جهت بهره گرفتن از حکمت عملی موکدا مورد توصیه است. دو؛ جاهل زشت منش؛ یعنی کسانی که نه در حکمت نظری از عقل و درایت برخوردار اند و نه در حکمت عملی اهل زیبا منشی و نیک مرامی است. از چنین کسی از هر جهت باید دوری گزید و فاصله گرفت. سه؛ عاقل زشت منش؛ یعنی کسی که در حکمت نظری اهل درک و درایت است، اما در حکمت عملی و در رفتار و رویه بهره لازم از درایت اندیشی خود نبرده و به اصطلاح میان اندیشه و منش او فاصله زیاد است. برای استفاده از عقل او همراهی و مصاحبت با چنین فردی توصیه می شود؛ هر چند امام توصیه می فرماید که از زشت رفتاری او فاصله بگیرید. چهار؛ جاهل زیبا منش؛ یعنی کسی که در حکمت نظری و عقل و عقلانیت چندان بهره ای ندارد، اما در برابر در عقل و در حکمت عملی سهم لازمی دارد. هم نشینی با چنین فردی برای بهره گرفتن از اخلاق و منش زیبای او هم چنان مورد توصیه است. شرح حدیث از استاد دکتر علی نصیری @rahrovanehvelayat