کلمات کلیدی:برزخ
سوال:عالم برزخ چگونه عالمی است ؟
جواب:از وقتی که انسان از دنیا میرود تا هنگام برپا شدن قیامت، روح او در عالمی به سر میبرد که به آن، عالم برزخ گفته میشود. از امام صادق علیهالسلام پرسیدند: برزخ چیست؟ فرمود: قبر است از زمان مردن تا قیامت. در عالم برزخ، حوادث زیادی اتفاق میافتد که در برخی از آیات قرآن از جمله آیات ۹۹ و ۱۰۰ سوره مؤمنون و در روایات فراوانی، بدان حوادث اشاره شده است؛ به عنوان نمونه به برخی از حوادثی که شب اوّل قبر اتفاق میافتد، اشاره میشود:
۱. پرسش در قبر
از مضمون روایت امام سجاد علیهالسلام استفاده میشود که وقتی انسان را در قبر میگذارند، دو فرشته از فرشتههای الهی به سراغ او میآیند و از اصول عقاید، یعنی توحید، نبوت و امامت او و اینکه از چه پیشوایانی پیروی میکرده و از چگونگی مصرف کردن عمر در طرق مختلف و طریق کسب اموال و مصرف آنها میپرسند، و چنانچه از مؤمنان راستین باشد، بخوبی از عهده جواب بر میآید و مشمول رحمت و عنایات حق میشود و اگر از مؤمنان نباشد، در پاسخ سؤالات، عاجز میماند و مشمول عذاب دردناک برزخی میشود.۱
۲. حضور ائمه علیهمالسلام
وقتی مؤمن بمیرد، پیامبر صلیاللهعلیهوآله و حضرت علی و فاطمه و امام حسن و امام حسین علیهمالسلام همراه با ملائکه مقربی میآیند، و اگر مؤمن توانست جواب نکیر و منکر را بدهد، آنها به نفع او شهادت میدهند، و اگر نتوانست جواب بدهد (زبانش بند آمد) پیامبر خدا صلیاللهعلیهوآله به امر خدا شهادت میدهد که این مؤمن، زبانش از ترس بند آمده است؛ وگرنه به آنچه شما میپرسید، معتقد است، و حضرت علی و فاطمه و امام حسن و امام حسین علیهمالسلام نیز فرمایش حضرت رسول را تأیید میکنند.۲
۳. تجسم اعمال
امام صادق علیهالسلام فرمود: «وقتی مؤمن داخل قبر شود، (با توجه به تجسم اعمال) نماز در سمت راست و زکات در سمت چپ او قرار میگیرد و نیکوکاری هایش بالای سر او سایه میافکنند و «صبر» در قسمتی دیگر قرار میگیرد. وقتی دو فرشته برای پرسش میآیند، «صبر» به نماز و روزه میگوید: از صاحبتان دفاع کنید وگرنه من آماده دفاع هستم».۳
۴. فشار قبر
آن گونه که از برخی احادیث استفاده میشود، فشار قبر برای همه هست؛ البته در برخی، کیفر اعمال محسوب میشود و برای بعضی، ملایمتر و به منزله کفاره گناهان و جبران کوتاهی هاست.
امام صادق علیهالسلام از رسول اکرم صلیاللهعلیهوآله نقل فرموده است که «ضَغطَةُ القَبْرِ لِلْمُؤْمِنِ کَفّارَةٌ لِما کان مِنْهُ من تَضْییع النِّعَم؛ فشار قبر برای مؤمن، کفاره نعمتهایی است که ضایع کرده است».۴
۵. وحشت شب اوّل قبر
در مورد هول و هراس قبر، در روایتی حضرت علی علیهالسلام فرمود: «برای کسی که آمرزیده نشود، بعد از مرگ، از خود «مرگ» شدیدتر است. از قبر، و تنگی و تاریکی آن بر حذر باشید؛ همانا قبر هر روز میگوید: من خانه غربتم. من خانه وحشتم. من خانه کِرْم هستم و قبر (برای مؤمنان) باغی از باغهای بهشت، و (برای گناهکاران) گودالی از گودالهای آتش است. زندگی و معیشت سختی که خدا دشمنان خودش را از آن ترسانده، عذاب قبر است».۵
+===========================
۱. بحار الانوار، مجلسی رحمهالله، ج ۶، ص ۲۲۳، حدیث ۲۴، دار احیاء التراث العربی.
۲. بحار الانوار، ج ۶، ص ۲۲۹، ح ۳۲ .
۳. بحار الانوار، همان، ص ۲۳۰، ح ۳۵ .
۴. بحار الانوار، ص ۲۲۱، ح ۱۶ و ۱۹ .
۵. بحار الانوار، همان، ص ۲۱۸، ح ۱۳.
نرم افزار پرسمانهای قرآنی