پاسخی به این شبهه که چرا دولت سیزدهم ، در برجام مانده است!!!؟
🔺بعد از روی کار آمدن دولت سیزدهم، جلسات مختلف کمیته هسته‌ای شورای عالی امنیت ملی با حضور افراد مختلف مانند سران قوا، آقایان صالحی، عراقچی، باقری، جلیلی، امیرعبداللهیان، لاریجانی، شمخانی و ... برگزار شد تا تصمیم مناسبی برای تعیین تکلیف بحث مذاکرات نیمه تمام گرفته شود. نقطه نهایی، جلسه‌ای در شهریورماه ۱۴۰۰ با حضور مقام عالی رتبه است.
🔸ابتدا بحث اصلی این بود که آیا باید وارد مذاکره شد یا خیر؟ طرح دکتر جلیلی این بود که اساسا باید مذاکره را کنار گذاشت، خود را قوی کنیم تا آنها برای مذاکره به سراغمان آمده و ما هم امتیازات خود را بگیریم. تصمیم نهایی اما این است که مذاکرات با هدف کسب سود حداکثری از برجامِ حداقلی تداوم یابد زیرا:
1️⃣ ترک مذاکرات نیمه تمام از سوی ایران، مقصرنمایی محض تهران بود. چرا که آمریکا همواره اعلام می‌کرد آماده مذاکره و توافق است، رها کردن یک متن نیمه‌کاره، توپ را در زمین ما می‌انداخت. آن وقت همین آقایان می‌گفتند نمی‌شد اول دیپلماسی را جلو ببرید بعد تقابل و جنگ کنید؟
2️⃣ در صورتی که ایران وارد مذاکره نمی‌شد احتمال فعال‌سازی مکانیسم ماشه و حتی همراهی چین و روسیه با آن وجود داشت. آیا پس از آن گفته نمی‌شد دولت جدید با نابخردی، مجددا ما را ذیل فصل هفت برد؟ آیا تهران بابت تصمیمات احتمالی چین و روسیه سرزنش نمی‌شد؟ این در حالی است که طرح بایدن از ابتدا مهار راهبردی جمهوری اسلامی ایران بود و طبیعی است که در صورت شکل‌گیری اجماع جهانی، بخش زیادی از این طرح محقق می‌شد.
3️⃣ اگر برجام به شکل دلخواه ما احیا می‌شد قرار بود از معدود ظرفیت‌های آن برای گسترش روابط با همسایگان و البته سفیدسازی بین‌المللی در حوزه هسته‌ای استفاده شود.
🔹تصمیم مهم در تهران اما ورود مجدد به مذاکرات با طراحی یک بسته قوی از ترکیب طرح‌های باقری و قالیباف است. سه رکن این بسته شامل:
۱. برتری کسب انتفاع اقتصادی بر انتفاع حقوقی
۲. خرید زمان و تولید قدرت تا زمان مذاکرات برای مدیریت زمین بازی و تعیین زمان و مکان مذاکرات
۳. تعیین اهداف و نقطه زمانی مشخص در ۵ نوع توافق
🔸با بحث‌های صورت گرفته و برای جلوگیری از ناهماهنگی‌های مذاکرات وین ۱ تا ۶، تصمیم گرفته می‌شود کمیته اختصاصی لغو تحریم‌ها تشکیل شود و هدایت این کمیته بر عهده علی شمخانی و دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی قرار گرفته و معاونت سیاسی وزارت خارجه نقش اپراتور شعام را ایفا کند. علاوه بر تیم مذاکراتی و کمیته مذاکرات، شورای عالی امنیت ملی و بالاتر از آن جلسات سران سیاسی، تصمیم‌گیر نهایی هستند. همزمان قرارگاه خنثی‌سازی تحریم‌ها به ریاست مهندس مخبر در شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا شکل می‌گیرد.
🔹تصمیم گرفته می‌شود برای تخصصی کردن کار که بعدا فردی نگوید "به من گفتند فلان کلمه در متن اینطور است" از همه نهادهای مربوطه در تیم مذاکراتی استفاده شود. کارشناسان مسلط به حوزه تخصصی خود، زبان انگلیسی، حقوق بین‌الملل و مبحث تحریم از بانک مرکزی، وزارت نفت، وزارت اقتصاد، وزارت صمت و وزارت راه و شهرسازی و سازمان انرژی اتمی پس از بررسی‌های زیاد انتخاب می‌شوند.
🔸علاوه بر آن از کارشناسان وزارت خارجه که خود هم از افراد برتر حقوق بین‌الملل کشور هستند و هم از افرادی بودند که پایه گذار برجام بودند در تیم استفاده شدند. مانند دکتر محمدحسین سادات میدانی که خود عهده دار ستاد برجام وزارت خارجه بود، دکتر بهزاد صابری انصاری که تبحر فراوانی در نگارش حقوقی دارد و دکتر اسماعیل بقایی هامانه و دکتر رضا نجفی که از متخصصین حقوق بین‌الملل وزارت خارجه هستند. در واقع به جز چند تغییر، بدنه اصلی و تخصصی تیم مذاکراتی نسبت به دوره ظریف و عراقچی تغییری نمی‌کند.
🔹البته خود علی باقری به این میزان هم راضی نبوده و در هر سفر برای مشورت با پایتخت‌ها، متن مذاکره را در اختیار کارشناسان نهادهای مختلف قرار داد تا از نظرات تخصصی ایشان هم استفاده شود. ضمنا سید عباس عراقچی هم از افرادی است که همچنان از مشورت‌های ایشان استفاده شد و می‌شود.
🔸همچنین قرار شد هرگونه متن توافق نیز صرفا در وزارت خارجه نباشد و همه ارکان نظام از جمله شعام و دفتر نیز آن را بررسی کنند تا خطاهای برجام ۲۰۱۵ تکرار نشود.