بهداشت روانی خانواده
سرزندگی و نشاط در خانواده
برگرفته از دیدگاه های روانشناسی و اسلام با رویکرد فرهنگ ایرانی
🔸با اینکه خانواده کوچکترین واحد اجتماعی است، اما در عین حال ، مهم ترین واحد اجتماع نیز هست. بنابراین باید در حفظ و بقا و شکوفایی آن کوشید.
خانواده مناسب ترین بستر جهت رشد آدمی است. انسان نیازهایی دارد، چه حسن تامین آنه در خانواده صورت می پذیرد.
🔸خانواده به عنوان اولین کانونی که فرد در آن قرار می گیرد، دارای اهمیت شایان توجهی است.
🔸اولین تاثیر محیطی که فرد دریافت می کند، از محیط خانواده است و حتی تاثیرپذیری فرد از سایر محیط ها، می تواند نشئت گرفته از محیط خانواده باشد.
خانواده پایه گذار بخش مهمی از سرنوشت انسان است و در تعیین سبک و خط مشی زندگی آینده، اخلاق سلامت و عملکرد فرد، نقش بزرگی بر عهده دارد.
عواملی چون:
-شخصیت والدین،
-سلامت روانی و جسمانی آنها،
-شیوه های تربیتی اعمال شده در داخل خانواده،
-شغل و تحصیلات والدین،
-وضعیت اقتصادی و فرهنگی خانواده،
-محل سکونت خانواده،
-حجم و جمعیت خانواده،
-روابط اجتماعی خانواده،
و...
🔸بی نهایت متغییر دیگر در خانواده وجود دارند که شخصیت فرزند، سلامت روانی و جسمانی او در آینده شغلی ، تحصیلی، اقتصادی، سازگاری اجتماعی
-فرهنگی و تشکیل خانواده، او را تحت تاثیر قرار می دهد.
🔸یکی از ویژگی های مهم هر خانواده سرزندگی و نشاط است، چرا که بین شادی و زندگی رابطه مستقیم وجود دارد. کسی که در ظاهر و باطن شاد است،امیدواری،پویایی و تفکر منطقی بر وجودش حکم فرماست، احساس مثبت ، ایجاد فرصت برای دیگران و صفات پسندیده دیگرش او را در دل دیگران جای می دهد، سر زندگی تصمیم گیری را برای او آسان می سازد و تلاش و قدرت بهره مندی از فکر و عقل را برای او راحت تر می نماید.
🔸سرزندگی و نشاط ، زندگی را خوشایند می سازد و اشتیاق برای پرداختن به فعالیت های اجتماعی را آسان می نماید.
سرزندگی یعنی پرانرژی بودن ، شور و شوقی خاص داشتن، خسته، مانده و فرسوده نبودن. هنگامی که سرزندگی فرد پایین باشد ، دچار تحریک پذیری و خستگی می شود و نمی تواند از تمام نیروهای بالقوه درون خود برای به انجام رساندن فعالیت هایشان بهره برداری نماید. بالعکس زمانی که سرزندگی فرد بالا باشد، او از انرژی کافی برای به انجام رساندن امور روزمره خود برخوردار بوده، از خلق مثبت تری بهره مند می شود.چنین فردی تمام مسئولیت ها و وظایف خود را به نحو احسن به اتمام می رساند.
🔸شخص سرزنده شاد، هوشیار،گوش به زنگ و سرشار از انرژی ، به خصوص انرژی روانی.
سرزندگی نشان دهنده سلامت روانی و جسمی افراد است.
🔸گفتنی است که سرزندگی با هرگونه خلق منفی ، عاطفه منفی ، فشار ، ناراحتی ، افسردگی و درد جسمی ، رابطه منفی دارد.
در مقابل، این تجربه با عزت نفس ، خودشکوفایی ، برن گرایی ، رضایت از زندگی و هرگونه تجربه روانی مثبت ، ارتباطی تنگاتنگ دارد.
به طور خلاصه سرزندگی نقطه عطف سلامت روان است و از آنجا که این متغییر در تمام ابعاد زندگی و همه رفتارهای فرد تاثیر گذار است، حفظ و تقویت آن از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.
🔸نشاط و شادی از نیازهای اساسی انسان برای ادامه زندگی سالم است. امروزه نشاط اجتماعی یکی از مهمترین نیازهای جوامع بشری است، چرا که شهروندان به ویژه ساکنان کلان کلان شهر ها فرصت کمتری برای اندیشیدن به خود ونیازهایشان دارند و به شدت مستعد افسردگی اند. به تجربه ثابت شده است که شادی و نشاط عامل تغییر جامعه ، تحول و تکامل درونی انسان هاست.
🔸یکی از مباحثی که اگر به آن درست و مبنایی پرداخته شود، می تواند موجب انبساط خاطر و تحرک و آرامش فردی و اجتماعی شود و فریند رشد و توسعه جامعه را شتاب بیشتری بخشد،بحث شادی و نشاط است. شاد بودن، یکی از نیازهای اساسی و تاثیرگذار در زندگی آدمی است ، به طوری که پیشوایان دین، عنایت ویژه ی به آن داشته اند. به همین دلیل نیز با چهره ای گشاده با مردم برخورد می کردند.بزرگان دین در تقسیم بندی ساعات روزانه ، جایگاه ویژه ای برای شادی وتفریح در نظر می گرفتند. امام رضا علیه السلام در این باره می فرمایند:
بکوشید اوقات شبانه روز شما چهار ساعت(بخش) باشد:
ساعتی برای عبادت و منجات با خدا،
ساعتی برای تامین معاش،
🔸ساعتی برای معاشرت با برادران مورد اعتماد و کسانی که شما را به عیب هایتان آگاه می سازد و در باطن به شما خلوص دارند، و ساعتی را هم به تفریحات و لذت ها اختصاص دهید و با این بخش از زندگی قادر خواهید بود آن سه بخش دیگر را به خوبی انجام دهید.
امام علی علیه السلام شادی و نشاط را حالتی عاطفی می دانند و آن را به فرصت تعبیر می فرمایند: "مواقع شادمانی،فرصت است."
آن حضرت حتی برای زمان هایی که غم و اندوه به طور طبیعی به سراغ انسان می آید ، سفارش می فرمایند که گشاده رو باشیم.
عیون الخبار الرضا علیه السلام ص 337
نهج البلاغه حکمت 272
برگرفته از مجله موعود