🔰 به گزارش خبرنگار بهداشت و درمان باشگاه خبرنگاران پویا، با گذشت بیش از یک سال از شیوع ویروس منحوس کرونا در جهان و آغاز تست انسانی برخی واکسنها در جهان، کشورها در صدد ساخت یا خرید واکسنی مؤثر برای این بیماری برآمدهاند.
🔹 حمید ایزدبخش، پژوهشگر هسته سلامت مرکز رشد دانشگاه امام صادق(ع) در یادداشتی برای خبرگزاری تسنیم به ارائه نکاتی درباره واکسن کرونا پرداخته است. متن این یادداشت بهشرح زیر است:
🔹 در سیاستگذاری واردات واکسن غیر از شواهد بالینی و تجربی باید به شواهد حقیقی دیگری نیز توجه شود. این شواهد نشان میدهند
✔️ اولاً کشورهایی مثل آمریکا و انگلیس اگر واکسنی داشته باشند که بتواند درد خودشان را دوا بکند، اصلاً به ما نمیدهند و اگر دست خیرخواهی به ما دراز کردهاند، قطعاً مقاصدی در پشت آنها پنهان است.
✔️ دوم اینکه برخی از واکسنهایی که در حال حاضر تولید شدهاند مثل واکسن فایزر و مدرنا بسیار جدید بوده و شرکتها نیاز دارند بهصورت گسترده تست شوند.
✔️ سوم اینکه این کشورها و شرکتهای متعلق به آنها در رسیدن به پول و منافعشان، هیچ مانع و اخلاقی را برنمیتابند.
✔️ چهارم اینکه در کشور عدهای بهصورت سازمانیافته و گسترده دل به نهادهای بینالمللی داده و منافع علمی، سیاسی و اقتصادی گرهخوردهای در این میان وجود دارد.
🔷 سیاستگذاری مبتنی بر شواهد
🔹 سیاستگذاری مبتنی بر شواهد، امری پسندیده و نظریهای است که اغلب اهالی حوزه سلامت به سیاستگذاران توصیه میکنند، بر این اساس سیاستگذار باید بر اساس شواهد متقن که بر اساس روشی علمی جمعآوری شده باشد، تصمیمگیری کند و از هرگونه تصمیمی که منشأ علمی نداشته و یا از روش علمی تبعیت نمیکند، بپرهیزد،
🔹 البته ادعا نمیکنند که این شواهد لزوماً صادق هستند، بلکه میگویند چون روشی علمی را پیموده است پس قاعدتاً به حقیقت نزدیکتر است.
🔹 این روش علمی در هر پژوهش توسط پژوهشگران دیگر بررسی میشود و در صورتی که تأیید شد، مورد تأیید جامعه علمی قرار گرفته و آنگاه میتوان بر آن اساس تصمیم گرفت.
🔹 گسترده شدن شواهد و تأکید بر شواهد در نظام سلامت را میتوان از رواج رشته اپیدمیولوژی در نظام سلامت دانست، آنجا که این علم وظیفه اصلی خود را تولید شواهدی علمی میدانست.
🔹 این علم که چند سالی است رونق خوبی در سلامت و حتی سیاستگذاری سلامت یافته است، با تأکید بر روشهای آماری و کمّی (رویکرد غالب) به تولید شواهدی کمّی و مبتنی بر مسیری علمی مبادرت میورزد.
⁉️ سؤال این است آیا شواهد مورد نیاز برای سیاستگذاری سلامت، صرفاً شواهدی تجربی و بالینی است؟!
🔹 پاسخ به این سؤال به ماهیت سلامت و سیاستگذاری سلامت برمیگردد. اگر سلامت را امری صرفاً پزشکی در نظر بگیریم، قطعاً این شواهد صرفاً تجربی خواهند بود، اما اگر سلامت را امری اجتماعی بدانیم، آنگاه نمیتوان به شواهد تجربی اکتفا کرد.
🔹 اینکه سلامت امری اجتماعی است و ماهیتی سیاسی دارد، امروز بر همه روشن است اما باید دید پاسخ شواهد به این سؤال چیست؛ "آیا شواهدی وجود دارد که نشان دهد سلامت امری سیاسی و اجتماعی است؟" نگاهی به شواهد بیندازیم:
🔹 شرکت فایزر در چند مورد واکسنها و داروهای خود را روی کودکان و مردم آفریقایی آزمایش کرده (چند مورد تا به حال افشا شده است. یکی از موارد مشهور آن آزمایش داروی مننژیت توسط شرکت فایزر روی کودکان نیجریه بوده است) و کودکان زیادی را به کام مرگ و آسیب کشانده است.
🔹 برخی از این موارد در دادگاههای بینالمللی نیز حکم دریافت کرده و این شرکت مجبور به پرداخت غرامت شده است. مورد مشهور دیگر فرآوردههای خونی آلوده فرانسوی است که در ایران و برخی کشورهای دیگر باعث شیوع ایدز شد.
🔹 شاهد دیگر، افزایش سهم آزمایش اثربخشی داروهای کرونایی در ایران نسبت به سایر کشورها بهدلیل اصرار برخی پژوهشگران و سیاستگذاران نظام سلامت بود.
🔹 کشورهای اروپایی و آمریکا در موارد مختلف از جمله در پاندمی کرونا نشان دادند هیچ اخلاق و مرامی نداشته و برای رسیدن به اهداف خود هر گونه عملی را مرتکب میشوند.
🔹 همین چندماه گذشته بود که کشورهای مختلف بر سر تأمین ماسک به جان همدیگر افتاده بودند، و دست به دزدی و غارت دولتی میزدند، جالب آنکه این کشورها امروز داعیهدار حقوق بشر و توزیع واکسن شدهاند.
🔹 عدهای ممکن است بگویند که این شرکتها خصوصی هستند و این ربطی به دولتهای خبیثی مثل آمریکا و انگلیس ندارد. اگر از این بگذریم که خود این شرکتها دست کمی از دولتهایشان ندارند، باید توجه کرد که واکسنهای این شرکتها از طرف دولتها تأمین مالی شده است.