بستگی دارد علت سقوط سالك چه باشد، گاه علت سقوط آن قدر در اسقاط سالك قوی است كه به طرفۀ العینی سالك را به اسفل دركاتِ بُعد می‌فرستد و گاه در آن حدّ قوی نیست و آهسته و به تدریج سالك را به «استدراج» می‌كشد. باید دانست كه قسم دوم پرخطرتر است، زیرا در بسیاری از مواقع سالك خود نمی‌فهمد كه عقب گرد دارد و به محفوظات و متخیلاتش سرگرم و خوش است. به تعبیر قرآن: «سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَیثُ لا یعْلَمُونَ * وَأُمْلِی لَهُمْ إِنَّ كَیدِی مَتِینٌ» [۳۱]؛ «به تدریج از جایی که نمی‌دانند گریبانشان را خواهیم گرفت و به آنان مهلت می‌دهم که تدبیر من استوار است». پانویس ۱. شرح منازل السائرين، ص۲۴. ۲. شرح منازل السائرين، ص۱۶. ۳. وجد و تلوين، از اصطلاحات عرفان است كه بايد در جای خود شرح داده شود. ۴. بحارالانوار، ج۲۵، ص۲۰۵. ۵. شرح نهج‌البلاغه، ابن ابی الحديد، ج۱۸، ص۲۰۵. ۶. رساله سير و سلوک منسوب به بحرالعلوم، ص۶۵ و ۶۶؛ اوصاف الاشراف، ص۴۷. ۷. رساله سير و سلوک منسوب به بحرالعلوم، ص۶۶. ۸. رساله سير و سلوک منسوب به بحرالعلوم، ص۶۶.( پاورقی) ۹. شرح منازل السائرين کاشاني، ص۱۵. ۱۰. همان. ۱۱. اگر «قد» را برای تكثير دانستيم. ۱۲. شرح منازل السائرين كاشانی، ص۱۸ و ۱۹. ۱۳. مهر تابان، ص۵۳. ۱۴. الميزان، ج۲، ص۵۷. ۱۵. شرح منازل السائرين كاشانی، ص۱۷. ۱۶. همان، ص۱۴. ۱۷. مرصاد العباد، ص۲۱۲. ۱۸. قيصری در مقدمه فصوص برعکس اين مطلب عقيده دارد و شيخی و راهنمايی سفر را از آن مجذوب سالک مي‌داند. ۱۹. شرح منازل السائرين كاشانی، ص۳۹. ۲۰. همان، ص۷۷. ۲۱. قاعده‌ای است مسلم كه در فلسفه اثبات می‌شود. ۲۲. همان. ۲۳. لب اللباب، ص۱۰. ۲۴. شرح منازل السائرين كاشانی، ص۲۵. ۲۵. همان. ۲۶. عوارف المعارف، ص۷ـ۱۱. ۲۷. عوالی اللئالی، ج۴، ص۱۳۲. ۲۸. استاد آیت‌الله حسن‌زاده آملی دام ظلّه كه به حق از نوادر عصر ما به شمار می‌روند. ۲۹. شرح منازل السائرين كاشانی، ص۱۷. ۳۰. همان. ۳۱. اعراف/۱۸۲.