✅ #روزبرگ_شیعه بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ السَّلاَمُ عَلَى مَهْدیِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم موضوع امروز: «#شیخ_الطایفه (ره)» روز پنجشنبه، ١۴٠٢/٠۵/١٩ ✍️ مناسبت روز: امروز مناسبت خاصی نداریم؛ اما دیروز، بیست و دوم ماه محرم‌الحرام برابر با سالروز رحلت فقیه، محدث، مفسر و عالم بزرگ جهان تشیع در قرن چهارم و پنجم هجری قمری، #شیخ_طوسی (ره) بود، لذا سخن امروز را با سلام و صلوات به روح بلند این مرجع عظیم‌الشأن جهان تشیع آغاز می‌نمائیم؛ ابوجعفر محمد بن حسن طوسی معروف به «شیخ الطائفه» و «شیخ طوسی» در رمضان سال ۳۸۵ ه.ق در شهر طوس خراسان دیده به جهان گشود و پس از طی تحصیلات مقدماتی در زادگاه خود، در سال ۴۰۸ ه.ق در سن ۲۳ سالگی به بغداد هجرت نمود؛ در آن هنگام ریاست عالیه مذهب جعفری در زمان غیبت امام زمان (عج) با شیخ ‌مفید (ره) بزرگ پرچمدار شیعه بود؛ لذا شیخ طوسی (ره) ملازمت و شاگردی ایشان را اختیار نمود و به مدت ۵ سال تا پایان زندگی استاد از محضر شیخ مفید (ره) بهره‌ برد؛ پس از رحلت شیخ مفید (ره)، داناترین و والامقام‌ترین شاگرد ایشان یعنی سید مرتضی علم‌الهدی (ره) ریاست مذهب شیعه را به عهده گرفت و شیخ طوسی نیز به مکتب ایشان پیوست و از علوم الهی و چشمه‌ی گوارای علم و دانشِ بسیار استاد سیراب گردید؛ سید مرتضی (ره) نیز که در شیخ طوسی لیاقت و استعداد و ذکاوت فوق‌العاده می‌دید، او را مورد عنایات و توجهات خاصه خود قرار داد و کرسی تدریس در حوزه بغداد را برای ایشان فراهم نمود و به بدین ترتیب شیخ طوسی، ۲۳ سال در ملازمت آن عالم بزرگوار بسر برد تا این که سید مرتضی (ره) نیز در سال ۴۳۶ ه.ق به دیار باقی شتافت و بعد از رحلت ایشان، رهبری و پرچمداری جهان تشیع به مدت ٢۴ سال به عهده‌ی شیخ طوسی (ره) قرار گرفت و به واسطه حضور ایشان در بغداد، این شهر به پناهگاه و مقصد و مقصود بسیاری از علماء و دانشمندان شیعه و سنی از سراسر سرزمین‌های اسلامی تبدیل شد تا از محضر شیخ‌الطایفه بهره برند؛ اما بعد از دوازده سال به دلیل یک سلسله آشوب‌ها در بغداد، حکومت وقت، خانه و کاشانه استاد را به تاراج برد و شیخ طوسی مجبور به مهاجرت به نجف شد و تا پایان عمر در جوار مرقد مطهر حضرت امیرالمؤمنین (ع) ساکن گردید و حوزه علمیه بزرگ نجف را پایه‌گذاری نمود؛ ✍️ شیخ طوسی (ره) در تمام علوم اسلامى، از جمله فقه و اصول، کلام، رجال و حدیث، تفسیر، و ادبیات، متبحّر و صاحب نظر بود؛ لذا بحث درباره شخصیت شیخ الطائفه و ابعاد گسترده علمى ایشان، از توان این گفتار کوتاه بیرون و نیازمند کتابى کلان و محققى پرتوان است؛ اما برای درک عظمت علمی شیخ طوسی (ره) همین کافی است که بدانیم تا سال‌ها بعد از وی با وجود انبوه دانشمندان شیعه، هیچ عالمی توفیق نیافت که شخصیت علمی و موقعیت ایشان را تحت‌الشعاع خود قرار دهد و در علوم کلامی و فلسفی و معقول و منقول، تا ظهور خواجه نصیرالدین طوسی (متوفی ۶۷۲ ق) و علامه حلی (متوفی ۷۲۶ ق)، هیچ کس یارای برابری با عقاید کلامی ایشان را نداشت؛ در تفسیر قرآن نیز تا پیش از مجمع‌البیان شیخ طبرسی (متوفی ۵۴۸ ق) هیچ کتاب تفسیری همتای «التبیان» شیخ طوسی (ره) وجود نداشته است. در فقه و اصول نیز تمام فقهای بعد از ایشان، ناقل فتاوای شیخ بوده‌اند و به احترام فقاهت و دانش بسیار «شیخ‌الشیعه» از خود رای و نظری ابراز نمی‌داشتند تا این که بالاخره بعد از حدود صد سال، محمد بن ادریس حلی (ره) مکتب فقهی شیعه را متحول نمود؛ شیخ طوسی (ره) در علم حدیث نیز برتری خود را در طول تاریخ به اثبات رسانده، چنانچه کماکان دو کتاب از «کُتُب اَربعه» که معتبرترین منابع حدیثی شیعیان است به نام‌های «تهذیب‌الاحکام» و «استبصار» متعلق به ایشان است؛ همچنین شیخ، شاگردان بزرگی را در مکتب علمی خود تربیت نموده که پس از او، هر یک از قله‌های علمی زمان خود بوده‌اند، چنانچه شیخ عباس قمى (ره)، شاگردان مجتهد شیخ طوسی (ره) را افزون بر ۳۰۰ نفر دانسته است؛ ✍️ در پایان بدیهی است آنچه گذشت تنها بخش کوچکی از شخصیت علمی شیخ طوسی (ره) است که خورشید تابناکش پس از حدود هزار سال هنوز هم بر سپهر حوزه‌هاى علمیه تشیع پرتو افکنده، و دانش‌پژوهان و اندیشمندان بیشمارى از نور و برکت آثار پرمغز و گرانسنگ ایشان در علوم‌ مختلف دینی همچون کلام، فقه، حدیث، رجال و درايه وتفسیر بهره‌ها می‌برند؛ روحش شاد، یادش گرامی، نامش جاودان و راهش همواره پر رهرو باد. 📚 دانشنامه اسلامی https://eitaa.com/ROOZBARG