بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم موضوع امروز:« و» ✍️ مناسبت روز: در ایام هفته محیط زیست قرار داریم و به همین مناسبت، سخن امروز را به این موضوع اختصاص می‌دهیم؛ «محيط زيست» از موضوعات بسيار مهمی است که بشر امروز و مدعیان تمدن‌های غربی تنها در چند دهه‌ی اخير، آن را مورد توجه قرار داده و نهادهای مختلف بين‌المللی برای صيانت از آن تشکیل داده‌اند؛ اما این موضوع مهم در هزار و چند صد سال قبل، مورد تدقیق و تأکید دین مترقی اسلام بوده، چنانچه پژوهشگر هلندی «فرانسيسكا دوشاتل» در كتاب «محمد (ص)، طليعه دار حفظ محيط زيست» به این موضوع اعتراف نموده و میگوید که به این واسطه پیامبر اسلام را «رَحْمَةً لِلْعَالَمِينَ» نامیده‌اند؛ حفظ محيط زيست، علاوه بر آيات متعدد قرآن، در صدها روايت از اهل‌بیت (ع) مورد تأکید قرار گرفته و فقهای شیعه از جمله رهبر معظم انقلاب، حفظ محیط زیست را جزو تعالیم اولیه اسلام دانسته‌اند. (۱۳۸۹/۰۱/۰۹) ✍️ بی‌شک مهمترین عنصر در محیط زیست که حق همه انسان‌ها، بلکه حق جانداران است و منع آن، منع زندگی است، «» است؛ چنانچه در آیه ۲۹ بقره آمده: «اوست آن آفریننده‌ای که همه آنچه در زمین است را برای شما آفریده است»: «هُوَ الَّذِي خَلَقَ لَكُمْ مَا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا...» و همچنین در آیه ۱۰ سوره الرحمن فرموده: «و (خداوند) زمین را (با هزاران نعمت) برای (زندگانی) خلق مقرّر نمود»: «وَالْأَرْضَ وَضَعَهَا لِلْأَنَامِ»؛ بر این اساس، زمین و همه نعمت‌های الهی از جمله «هوای پاک» حق همگانی است و همه انسان‌ها و بلکه همه‌ی موجودات حق استفاده از آنها را دارند، لذا بدیهی است که هیچ‌کس حق ندارد موجودی را از این نعمت‌های بزرگ الهی محروم نماید؛ با این وجود متأسفانه بخش اعظمی از آلودگی نمودن هوا به واسطه عملکرد اشتباه آدمی است؛ چنانچه خداوند در آیه ۴۱ سوره روم می‌فرماید: «فساد در خشکی و دریا بخاطر کارهایی که مردم انجام داده‌اند و آشکار شده است»: «ظَهَرَ الْفَسادُ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما کَسَبَتْ أَيْدِی النَّاسِ»؛ و همچنین در آیه ٢٠۵ سوره بقره نیز خداوند، انسان‌ها را عامل اصلی فساد در زمین معرفی می‌کند: «وَ إِذا تَوَلَّى سَعى‌ فِي الْأَرْضِ لِيُفْسِدَ فِيها وَ يُهْلِكَ الْحَرْثَ وَ النَّسْلَ...»؛ البته مفسرین در زمینه‌ی نهی از فساد و آلوده كردن محیط زیست، از آیات دیگری نیز استفاده كرده‌اند؛ آیاتی هم‌چون: ✅ آیه ۵۶ سوره اعراف: «زمين را بعد از اصلاح، فاسد نكنيد»: «وَلَا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلَاحِهَا...»؛ ✅ و آیه ١٩۵ سوره بقره: «با دستان خود، خويشتن را به هلاكت نيافكنيد»: «وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ...»؛ در وجه استناد به این آيات نیز بدیهی است که آلوده كردن هوا و محيط زيست، موجب افساد در زمين، و به هلاكت انداختن خود و دیگران می‌گردد؛ ✍️ همچنین علاوه بر آیات متعدد قرآن، در روايات اسلامی نيز در رابطه با اهمیت محیط زیست و هوای پاک و جلوگیری از آلودگی آن تأکید فراوان شده که در این مجال کوتاه به چند روایت در این زمینه اشاره می‌نمائیم: ✅ امام صادق (ع): «زندگی جز با سه چیز، خوش وگوارا نمی‌شود که اولین آنها هوای پاک است»: «لا تَطیبُ السُکنی إلّا بِثَلاثٍ: الهَواءِ الطَّیِّبِ و...» (تحف‌العقول، ص۳۲۰) ✅ امام رضا (ع): «طبیعت جسم بر چهار گونه است که یکى از آنها، «هوا» است که جان با آن و با نسیمش زنده مى‌شود»: «طَبائِعُ الجِسمِ عَلى أربَعَةٍ؛ فَمِنها الهَواءُ الَّذی لاتَحیَا النَّفسُ إلاّ بِهِ و بِنَسیِمِهِ...» (الکافی، ج٨ ، ص٢٣٠) اهمیت هوای پاک و جلوگیری از آلودگی آن در اسلام تا بدان‌جاست که رسول خدا (ص) مسلمانان را از آلوده و سمی نمودن آب و هوا، حتی در سرزمین دشمنان بر حذر داشته‌اند» (فروع كافی ج ۵ ص ۲۸) بنابراین بدیهی است که به طريق اولی، آلوده نمودن هوا در سرزمين مسلمانان جایز نیست. اما با کمال تأسف، امروزه شاهد هستیم که به‌واسطه نادیده گرفتن دستورات دینی در سیاست‌گذاری‌ها و عملکرد فردی و اجتماعی انسان‌ها، کار به جایی رسیده که هوای پاک و سالم مخصوصاً در شهرهای بزرگ به یک آرزو تبدیل شده و شهروندان در بیشتر ایام سال از آن محرومند؛ بر همین اساس طبق شرع مقدس و بر اساس ادلّه عقلی و نقلی بر هر انسان مسلمانی واجب است که تمامی سعی خود را در رابطه با پاکیزگی هوا و «پیشگیری» و «جلوگیری» از آلودگی آن مصروف نماید؛ ✍️ و سخن امروز را با کلام ارزشمند رهبر فرزانه انقلاب در رابطه با اهمیت فراوان محیط‌زیست به پایان می‌بریم که فرمودند: «برای ما مسأله محیط زیست و حفظ آن، مسأله‌ای تجمّلاتی و درجه دو نیست؛ بلکه یک مسأله حیاتی است...» (۱۳۷۷/۱۲/۱۴) https://eitaa.com/ROOZBARG