✅ #روزبرگ_شیعه
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم
موضوع: «ملاصدرا، فخر شیعه»
روز یکشنبه، ١۴٠١/٠٣/٠١
✍️ مناسبت روز: امروز، روز بزرگداشت ملاصدرا (ره)، بنیانگذار مکتب فلسفی «حکمت متعالیه» است که حضرت امام خمینی (ره) او را «فخر شیعه» نامیدند، لذا سخن امروز را با سلام و صلوات به روح بلند این شخصیت فرهیخته و متفکر بزرگ اسلامی آغاز می‌نمائیم؛
صدر الدین محمد شیرازی، معروف به «ملاصدرا» و ملقب به «صدرالمتالهین» فقیه، حکیم، عارف، عابد، محدث و مفسر بزرگ شیعه در سال ٩٧٩ ه.ق در شیراز به دنیا آمد؛ پدر او خواجه ابراهیم قوام، مردی دانشمند و وزیر فرمانروای پارس بود؛
حوزه علمیه اصفهان که در آن زمان از بزرگترین حوزه‌های علمیه جهان اسلام بود، سنگ بنای پیشرفت علمی ملاصدرا گردید، به‌گونه‌ای که در آنجا با دو نابغه بزرگ تاریخ اسلام یعنی شیخ بهایی (ره) و میرداماد (ره) آشنا شد و سال‌ها از محضر آنها بهره برد؛
او پس از کسب درجهٔ اجتهاد، به تدریس در مدرسهٔ خواجوی اصفهان پرداخت، اما از آنجایی که نظریاتش در برخی مسائل فقهی با بیشتر علماء و فقهای زمان متفاوت بود، ملاصدرا را به بدعت‌گذاری در دین متهم ساخته و او را از مدرسه اخراج و از اصفهان تبعید نمودند؛ لذا راه قم را در پیش گرفت و در منطقه‌ای به نام «کهک» مأوا گزید؛
«الله‌وردی خان» حاکم وقت فارس، وقتی از ماجرای تبعید ملاصدرا مطلع گردید، برای این دانشمند بزرگ در زادگاهش شیراز، مدرسه علمیه‌ای بنام مدرسه‌ی خان بنا کرد و با گرفتن حُکم رفع تبعید ملاصدرا، او را به زادگاهش برگرداند؛
درخشان‌ترین دوره زندگی «صدرالمتالهین»، همین دوره بازگشت او به شیراز است که طی آن، کتاب‌های فراوان و ارزشمندی نگاشت و کرسی تدریس فقه، تفسیر، حکمت و فلسفه برپا نمود و شاگردان برجسته‌ای همچون «فیاض لاهیجی» و «فیض کاشانی» را تربیت نمود؛
از ملاصدرا بیش از چهل عنوان کتاب به یادگار مانده که هر یک از آنها در علوم مختلف از ارزش ویژه‌ای برخوردار است، اما بزرگترین دست‌آورد او، بنیاد نهادن «حکمت متعالیه» به عنوان سومین مکتب مهم فلسفی در جهان اسلام است؛
صدرالمتألهین در درک ظاهر و فهم اسرار قرآن و حدیث نیز تبحّری ویژه داشته و در کتاب‌هایی همچون «تفسیر قرآن» و «شرح اصول کافی» خود، به صورت اختصاصی به تفسیر آیات و شرح روایات اسلامی پرداخته است؛
او همچنین در علوم طبيعی، رياضی و نجوم و هيئت نيز متبحر بوده و در این علوم علاوه بر استاد معظمش شیخ بهایی (ره)، در محضر حکيم ابوالقاسم مير فندرسکی (ره) تلمذ نموده است؛
«ملاصدرا» در طول عمر هفتاد ساله خود، خدمات عظیمی را به عالَم اسلام و تشیع ارائه نموده، به‌صورتی که بسیاری از علماء و دانشمندان بزرگ در طول تاریخ او را ستوده‌اند؛
از جمله این بزرگان، می‌توان به امام خمینی (ره) اشاره کرد که در کتاب کشف‌الاسرار خود، درباره ملاصدرا چنین نوشته‌اند: «محمد بن ابراهیم شیرازی از بزرگترین فلاسفه الهی و مؤسس قواعد الهیه و مُجَدِّد حکمت مابعدالطبیعه و اول کسی است که مبدأ و معاد را بر یک اصل بزرگ خلل‌ناپذیر بنا نهاد؛ و معاد جسمانی را با برهان عقلی اثبات نمود...»؛ و سپس اضافه نمودند: «ما با بررسی کامل دیدیم هر کس درباره ملاصدرا چیز (بدی) گفته، از قصور خود و نرسیدن به مطالب بلندپایه اوست... جناب صدرالمتألهین سرآمد اهل توحید است...»؛ (شرح چهل حدیث، ص ۴۵۶)
رهبر فرزانه انقلاب نیز در مورد حکمت متعالیه و ملاصدرا فرمودند: «مکتب فلسفی صدرالمتألّهین همچون شخصیت و زندگی خود او، مجموعه‌ی در هم تنیده و به وحدت رسیده‌ی چند عنصر گرانبها است؛ در فلسفه او [صدرالمتالهین] از فاخرترین عناصر معرفت یعنی عقل منطقی، و شهود عرفانی، و وحی قرآنی، در کنار هم بهره گرفته شده؛ و در ترکیب شخصیت او، تحقیق و تأمل برهانی، و ذوق و مکاشفه عرفانی، و تعبد و تدین و زهد و انس با کتاب و سنت، همه با هم دخیل گشته است...» (پیام معظم‌له در خرداد ١٣٧٨)
همچنین علامه شهید مرتضی مطهری (ره) ارادت خاصی به ملاصدرا داشته تا حدی که نام انتشارت خود را «صدرا» گذاشته است و در سفری به شیراز عنوان کرده بود که «چقدر لذت‌بخش است در جایی نَفَس می‌کشم که ملاصدرا ۴٠٠ سال پیش در این شهر نَفَس کشیده است!»
حکیم ملاصدرا که از عالمان زاهد و عابدان سالک روزگار به شمار می‌رفته، که به نوشته‌ی تذکره نويسان، در طول عمر با برکت خود، هفت بار با پای پیاده به حج مشرف شد و بالاخره به هنگام بازگشت از سفر هفتم، در شهر بصره دارفانی را وداع گفت و جسد او را به نجف منتقل و در سمت چپ صحن حرم مطهر امیرالمؤمنین (ع) به خاک سپردند؛ تا همواره مزار شریفش در پرتو خورشید علم و حکمت، میزبان میلیون‌ها زائر علوی باشد.
روحش شاد، یادش گرامی، نامش جاودان و راهش همواره پررهرو باد.
https://eitaa.com/ROOZBARG