بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم موضوع: «آیت‌الله مؤسس (ره)» روز جمعه، ١۴٠١/٠٣/٢٧ ✍️ مناسبت روز: امروز هفدهم ذی‌القعده، سالروز رحلت حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ عبدالكریم حائری یزدی (ره) معروف به «آیت‌الله مؤسس» و «حاج شیخ» از مراجع بزرگ تقلید شیعه و از برجسته‌ترین و تأثیرگذارترین علمای دینی در جهان معاصر، و بنیانگذار و زعیم حوزه علمیه قم است، که علاوه بر خدمات علمی و اجتماعی بسیار، شاگردان بزرگ و فرهیخته‌ای همچون حضرات آیات عظام امام خمینی، سیدمحمدتقی خوانساری، حجت کوه کمره‌ای، محمد رضا گلپایگانی، محمد علی اراکی، سید شهاب الدین مرعشی نجفی (ره) و صدها عالم فرزانه دیگر را تربیت نموده‌اند؛ لذا سخن امروز را با سلام و صلوات به روح بلند آن عالم فرزانه و با موضوع سیره این شخصیت کم‌نظیر آغاز می‌نمائيم؛ ✍️ سیره اخلاقی: خوش‌اخلاقى، شوخ‌طبعى، اعتدال، و پرهیز از ریاست طلبی و ریاكارى از جمله خصوصیات بارز اخلاقی حاج شیخ بود؛ ایشان در مصرف وجوهات شرعى، بسیار محتاط بودند و زهد و ساده‌زیستى ویژه‌ای بر زندگی ایشان حاكم بود تا جایی که حتی از برخى لوازم معمول ریاست هم پرهیز می‌کردند؛ مثلاً وجوه شرعى را به‌امانت به اشخاص معتمد سپرده و نیازمندان را به آنان ارجاع می‌دادند؛ حاج شیخ در هیچ مجلسی، صدر و ذیل نمی‌شناختند و با پیروی از سیره حضرت رسول اکرم (ص) هر جا که بود، می‌نشستند؛ آیةاللّه مؤسس، از تقوای باطنی سرشار برخوردار بودند و همواره تأکید می‌کردند که: «من هرگز برای ریاست و زعامت دست و پا نزده‌ام» و مسئله زعامت حوزه علمیه را نیز انجام یک تکلیف و امانتی الهی می‌دانستند؛ چنانچه از امام خمینی (ره) نقل نموده‌اند که اگر کسی به دنبال حاج شیخ راه می‌افتاد، ایشان می‌ایستادند تا اگر آن شخص سؤال و نیازی دارد آن را برطرف کنند و دوباره به تنهایی به راه خود ادامه می‌دادند؛ این در حالی بود که عده‌ای از بزرگان آن زمان با اطرافیان زیاد و تفنگچی‌ ها حرکت می‌کردند؛ همچنين حضرت امام (ره) در کتاب اربعين حديث، ص٩٧، سيره حاج شیخ را تالى‌تلو سيره رسول اكرم(ص) دانسته‌اند؛ شیخ عبدالکريم به آسایش و رفاه مردم و كاستن از مشكلات گوناگون آنان نیز توجه ویژه داشتند؛ که از جمله كارهاى عام‌المنفعه ایشان، می‌توان به تأسیس اولین بیمارستان‌های قم به نام‌های سهامیه و فاطمى، و ایجاد دارالاطعام قم اشاره نمود. ✍️ سیره سیاسی اجتماعی: بعضی از مورخین متأسفانه نقل کرده‌اند که حاج شیخ، هیچ کاری با مسائل سیاسی اجتماعی نداشتند؛ در حالی که اصلاً چنین چیزی حقیقت ندارد، بلکه ایشان در موقعیت ويژه‌ تاریخی قرار داشتند که برای حفظ و تثبیت حوزه علمیه قم و پرورش شاگردانی همچون امام خمینی (ره)، می‌بایست مصالح خاصی را در نظر می‌گرفتند؛ مثلاً در ماجرای کشف حجاب، که حوزه نوپا و در عین حال سرکوب شده قم، قدرت هیچ نوع واکنشی را در برابر این جنایت هولناک نداشت؛ اما آیت‌الله مؤسس سکوت در برابر نهی از منکر را جایز ندانسته و در تلگرافی برای شاه نوشتند: «حجاب، از مسلمات دین اسلام است و کشف آن برای زنان نباید اجباری و الزامی باشد» رضا خان قلدر چند روز بعد از این تلگراف، به قم رفت و بی سلام و تعارف، وارد اتاق حاج شیخ شد و خطاب به ایشان گفت: می‌دانی من چه کسی هستم؟ جواب دادند: بله، شما رضا شاه هستید؛ شاه گفت و شما کی هستید؟ گفتند: من عبدالکریم حائری، مسئول حوزه علمیه قم هستم؛ پس رضاخان با خشم فراوان گفت: نه من یزید بن معاویه هستم و نه شما امام حسین؛ پس رفتارتان را عوض کنید وگرنه حوزه قم را با خاک یکسان می‌کنم! در همین ماجرای کشف حجاب برخی از روحانیون به حاج شیخ شدیداً اعتراض کردند؛ و ایشان برای درک آن موقعیت حساس، جواب فرمودند: «روزی حضرت زهرا (س) به امیرالمومنین (ع) می‌گویند: چرا برای گرفتن حقتان قیام نمی‌کنید؟ در این لحظه، صدای الله اکبر موذن بلند می‌شود و حضرت علی (ع) می‌فرمایند: اگر بخواهم این ندا خاموش نشود، اکنون باید ساکت باشم؛ سپس حاج شیخ به گریه افتادند و ادامه دادند، من اگر حرفی بزنم، این قلدر (رضا خان) با پوتین وارد این صحن و مدرسه می‌شود و همه چیز را خراب می‌کند! آنچه گذشت بخش کوچکی از سیره و خدمات شايانِ توجه اين عالم بزرگوار و فقيه نامدار به اسلام و مسلمين بود که بالاخره پس از ٧٩ سال تلاش‌ خستگی‌ناپذیر در هفدهم ذی‌القعده سال ١٣۵۵ قمری به رحمت ايزدى پيوستند و پيكر شريف ایشان با شكوه کم‌نظیری تشييع و در رواق بالاسرِ حرم مطهر حضرت معصومه (س) به خاک سپرده شد؛ در حالی که مشعل فروزان حوزه‌ی علمیه‌ی قم که ایشان بنیانگذار آن بودند، هم‌چنان می‌درخشد و منشأ برکات زیادی برای جهان اسلام است. روحشان شاد، یادشان گرامی، نامشان جاودان و راهشان همواره پر رهرو باد. https://eitaa.com/ROOZBARG