«جمهوری ایران»، نهضت جنگل و مینیاتوری از جمهوری اسلامی به‌بهانه سالروز تأسیس جمهوری ایران توسط شهید میرزاکوچک جنگلی میثم عبدالهی @rozaneebefarda 🔻🔻🔻 اهمیت جمهوری میرزا کوچک درباره اهمیت جمهوری میرزا کوچک، لازم است نکاتی بیان شود. میرزا کوچک سال‌ها مدل سلطنت استبدادی در ایران را به چشم خودش دیده بود و آن را با تمام وجودش لمس کرده بود. او ابتدا قائل به مدل «مشروطه سلطنتی» گردید و برای برانداختن مدل استبدادی و استقرار مشروطه تلاش زیادی کرد. او مشروطه خواه بود و برای تقویت مشروطه در کشور جنگیده بود و برای آن فداکاری کرد و حتی مجروح شد. اما بعد از گذشت حدود ۱۵ سال از اجرای آن مدل و دیدن ضعف‌ها و اشکالات آن، به این نتیجه رسید که مدل مشروطه سلطنتی پاسخگوی نیاز مردم ایران نیست و از مشروطه عبور نمود و به مدل «جمهوری ایران» رسید. هر چند بعد از مشروطه، گاهی در گوشه و کنار مطبوعات، حرفهایی درباره جمهوری زده می شد ولی چندان جدی نبود. میرزا کوچک با مطرح کردن مدل جمهوری ایران، نشان داد که چگونه عمق نگاه راهبردی اش، بیش از نیم قرن جلوتر از زمان خودش را بوده است. جمهوری ایران در روز ۱۷ خرداد ۱۲۹۹ (۱۹ رمضان ۱۳۳۸ق) به طور رسمی تاسیس شد، و طرح و اجرای مدل جمهوری ایران از سوی میرزا کوچک را باید از فرازهای مهم تاریخ معاصر به شمار آورد چرا که این موضوع در حالی صورت گرفت که هنوز کودتای انگلیسی سوم اسفند ۱۲۹۹ رخ نداده بود و رضاخان هنوز یک قزاق گمنام بود و هنوز سه سال مانده بود که رضاخان با شبکه نظامی خود، در پوشش «پروژه جمهوریت،» برای کسب حکومت و براندازی قاجار اقدام کند (عاصیان، ۱۳۹۷: ۶۳) و طبیعتا حرفی از جمهوری خواهی اش در سال ۱۳۰۲ش مطرح نبود، همچنین سایر نخبگان سیاسی و علما هم به این نتیجه نرسیده بودند که دوران انقضای مشروطه رسیده و به سمت جمهوری بروند. اکثرا بعد از دیکتاتوری خشن پهلوی اول در قامت مشروطه سلطنتی در ایران، به معایب آن پی بردند. چند سال بعد، از جمله آرمان های ملت ایران تشکیل جمهوری گردید و در شعارهای شان در راهپیمایی‌های سال ۱۳۵۷، «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» بازتاب یافت. با تلاش های ملت ایران به رهبری امام خمینی(ره)، رژیم مشروطه سلطنتی ساقط شد و مدل «جمهوری اسلامی ایران» به طور کامل اجرا شد. امام خمینی (ره) در روز ۳۰ تیر ۱۳۵۸ طی یک سخنرانی، نکته ای دال بر بهتر بودن مدل جمهوری، نسبت به مدل مشروطه سلطنتی برای ایران در دوره اواخر قاجار بیان کرده‌اند که تاییدی بر جمهوری خواهی میرزا کوچک در آن دوره است. امام درباره دوران اواخر قاجار که بحث خلع قاجاریه و جمهوری خواهی رضاخان در سال ۱۳۰۲ مطرح بود سخن گفته‌اند و هر چند مواضع آیت الله مدرس در مقابل رضاخان را تایید کرده‌اند، ولی مخالفت ایشان با جمهوری رضاخانی را خلاف مصلحت دانستند و گفتند که اگر جمهوری در ایران ولو به دست رضاخان هم ایجاد می شد، مفیدتر از مدل مشروطه سلطنتی بود. امام فرمودند: «زمان رضا خان، یک مُدرّس بود که در مجلس بود، نگذاشت رضاخان آن وقت که جمهورى را مى‏خواست درست بکند، مُدرّس نگذاشت درست بکنند. و لو بر خلاف مصالح شد، و اگر شده بود، بهتر بود، لکن آن وقت اینها نظر سوء داشتند….»(امام خمینی، ۱۳۷۸: ج‏۹، ص۲۰۲) البته جمهوری‌ای که میرزا کوچک ایجاد کرد یک جمهوری عادی نبود، بلکه جمهوری اسلامی بود که در آن، اسلام رسمیت داشت و احکام اسلامی در آن اجرا می‌شد و هرگونه اجرای اصول مارکسیستی مانند مصادره اموال و… و نیز هر گونه تبلیغات مارکسیستی و الحادی و در آن، به طور جدی ممنوع بود، همان طور که اندیشه‌های لیبرالیستی در آن جایگاهی نداشت. حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی، در ۲۹ آبان ۱۳۹۱ جمهوری میرزا کوچک را ستودند و فرمودند: «یک واحد مینیاتوری را ایشان، از نظام اسلامی و جمهوری اسلامی را در رشت و در همان محدوده‌ی خاصّ خودش، گیلان به ‌وجود آورده.» (پایگاه اطلاع رسانی دفتر معظم له، ۱۳۹۱٫ @rozaneebefarda