❇ #تفسیر_آیه در آیات گذشته، یک سلسله از اصولى‌ترین تعلیمات و احکام اسلامى را خواندیم، از توحید که خمیرمایه این تعلیمات است گرفته تا دستوراتى مربوط به شئون مختلف زندگى فردى و اجتماعى انسان‌ها. در آیات مورد بحث، به آخرین بخش از این احکام مى‌رسیم که در آن به چند حکم مهم اشاره شده است: 1 ـ نخست سخن از لزوم تحقیق در همه چیز به میان آورده، مى فرماید: از آنچه به آن علم ندارى پیروى مکن (وَ لاتَقْفُ ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ). نه در عمل شخصى خود از غیر علم پیروى کن و نه به هنگام قضاوت درباره دیگران، نه شهادت به غیر علم بده، و نه به غیر علم اعتقاد پیدا کن. و به این ترتیب، نهى از پیروى از غیر علم، معنى وسیعى دارد که مسائلى اعتقادى، گفتار، شهادت، قضاوت و عمل را شامل مى شود، و این که بعضى از مفسران آن را به بخشى از این امور، محدود کرده اند دلیل روشنى ندارد; زیرا لاتَقْفُ از ماده قَفْو (بر وزن عفو) به معنى دنباله روى از چیزى است، و مى دانیم دنباله روى از غیر علم، مفهوم وسیعى دارد که همه آنچه را گفتیم شامل مى شود. 🌺🌺🌺 و در پایان آیه، دلیل این نهى را چنین بیان مى کند: گوش و چشم و دل، همگى مسئولند و در برابر کارهائى که انجام داده اند از آنها سؤال مى شود (إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ کُلُّ أُولئِکَ کانَ عَنْهُ مَسْؤُلاً). این مسئولیت‌ها به خاطر آن است که: سخنانى را که انسان بدون علم و یقین مى گوید، یا به این طریق است که از افراد غیر موثق شنیده و یا مى گوید دیده ام در حالى که ندیده، و یا در تفکر خود دچار قضاوت هاى بى مأخذ و بى پایه اى شده که با واقعیت منطبق نبوده است. به همین دلیل از چشم، گوش، فکر و عقل او سؤال مى شود که آیا واقعاً به این مسائل ایمان داشتید که شهادت دادید، یا قضاوت کردید؟ یا به آن معتقد شدید و عمل خود را بر آن منطبق نمودید؟! گر چه بعضى از مفسران، گفته اند: منظور از سؤال کردن از این اعضاء، سؤال از صاحبان آنها است، ولى، با توجه به این که: قرآن در آیات دیگر (مانند آیه 21 فصلت) تصریح مى کند که روز قیامت، اعضاء پیکر انسان و حتى پوست به سخن در مى آیند و حقایق را بازگو مى کنند، هیچ دلیلى ندارد که ما ظاهر آیه را رها سازیم و نگوئیم از خود این اعضاء سؤال مى شود. اما این که چرا از میان حواس انسان تنها اشاره به چشم و گوش شده است، دلیلش روشن است، زیرا معلومات حسّى انسان غالباً از این دو طریق حاصل مى شود و بقیه تحت الشعاع آنها هستند. #تفسیر_نمونه ذیل آیه ۳۶ #سوره_إسراء @Roznegaar