🟡 ضرب اولین سکه اسلامی در زمان امیرالمؤمنین علیه السلام تاریخ‌نگاران بر این باورند که در زمان بعثت پیامبر خدا (ص)، مسلمانان از سکه های ایرانی و رومی استفاده می کردند. این سکه ها حاوی تصاویر و باورهای این اقوام بوده است. بیشتر پژوهشگران، تولید اولین سکه اسلامی را در زمان عبدالملک بن مروان (۲۶-۸۶ق)، پنجمین خلیفه اموی می دانند که به منظور کنار گذاشتن سکه های رومی، با امام باقر علیه السلام مشورت کردند و حضرت فرمودند: درهم‌ها و دينارهايی به طراز سكه اسلامی ضرب كنند و نقش آن را در يك روی، سوره مباركه توحيد و بر روی ديگر شهادت حضرت محمد را مقرر دارند (دمیری، حياة الحيوان الكبرى، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1422ق، ج 1 ص 97). این در حالی است که یکی از فضائلی که در منابع متأخر برای امیرالمؤمنین علیه السلام ذکر کرده اند، اقدام ایشان برای تولید سکه اسلامی است. سید محسن امین (م 1371ق) در کتاب اعیان الشیعه، یکی از توصیفاتی که برای امیرالمؤمنین علیه السلام ذکر می کند این عبارت است: «أول من أمر بضرب السكة الاسلامية». (محسن امین، اعیان الشیعه، ج 1 ص 534). در کتاب «العقد المنير في تحقيق ما يتعلق بالدراهم والدنانير» نیز این مطلب بازگو شده است (موسی حسینی مازندرانی، العقد المنير في تحقيق ما يتعلق بالدراهم والدنانير، ص 46). ایشان این سخن خود را به گزارشی از کتاب «غاية التعديل في الأوزان والمكاييل» منتسب می کند که مؤلف آن کتاب شيخ حيدر قلى خان كابلی (م 1372ق) در دائره المعارف بریتانیکا این مطلب را خوانده است: «ان أول من أمر بضرب السكة الاسلامية هو الخليفة علي بالبصرة سنة 40 من الهجرة الموافقة لسنة 660 مسيحية ثم أكمل الامر عبد الملك الخليفة سنة 76 من الهجرة الموافقة لسنة 695 مسيحية اه ويأتي في سيرة الباقر ع خبر ضرب السكة في عهد عبد الملك بن مروان.» (محسن امین، اعیان الشیعه، ج 1 ص 534). در نسخه امروزی دائره المعارف بریتانیکا، این مطلب یافت نشد. البته بیان این فضیلت اختصاص به سید محسن امین ندارد و برخی دیگر از پژوهشگران تاریخ نیز بر این مطلب تصریح کرده اند که امیرالمؤمنین علیه اسلام اولین خلیفه ای بود که به ضرب سکه اسلامی اقدام کرد. امین بن حسن الحلوانی (م 1316ق) در نقد جرجی زیدان که ضرب سکه را به زمان دیگر خلفای اربعه بازگردانده، میگوید: «لم یثبت فی الروایات الصحیحه ان احدا من الخلفاء الاربعه ضرب مصکوکة اصلا الا علی بن ابی طالب رضی الله عنه فانه ضرب الدرهم علی ما نقله صبحی باشا الموره‌لی فی رساله له و رسم فیها صورة ذلک الدرهم.» (الحلوانی، نبش الهذیان من تاریخ جرجی زیدان، ص 43) پیش از او، احمد جودت پاشا (م 1313ق) تاریخ‌نگار، حقوق دان و دولتمرد عثمانی در کتاب تاریخ خود، به ذکر مشاهداتش از موزه ترکیه پرداخته و سکه های تاریخی را نام برده است. او تصریح می کند که نزد اهل علم مسلم انگاشته شده بود که اولین سکه عربی را حجاج بن یوسف در حدود سال 75 ضرب کرده است. اما با کشف سکه جدیدی در سال 1276 قمری توسط یک ایرانی به نام جواد، تاریخ ضرب اولین سکه اسلامی به دوران امیرمؤمنین علیه السلام بازگشت. او می نویسد: «و من المسلم عند اهل العلم ان الذی احدث ابتداء ضرب السکة العربیة هو الحجاج و کان ذلک علی المنوال السابق فی سنة خمس و سبعین او ست و سبعین. ولکن ظهر خلاف هذا عند وقوع الکشف الجدید فی هذا الفن سنة ست و سبعین بعد الألف و مائتین و ذلک ان رجلا ایرانیاً اسمه جواد اتی الی دار السعادة بسکة فضیة عربیة ضربت فی البصرة سنة اربعین هجریة و الفقیر رأیتها بین المسکوکات القدیمة الاسلامیة عند صبحی بک افندی. مکتوب علی احد وجهیها بالخط الکوفی (الله الصمد لم یلد و لم یولد و لم یکن له کفوا احد) و فی دورتها (محمد رسول الله ارسله بالهدی و دین الحق لیظهره علی الدین کله و لو کره المشرکون) و علی الوجه الاخر (لا اله الا الله وحده لا شریک له) و فی دورتها (ضرب هذا الدرهم بالبصره فی سنة اربعین).» (احمد جودت، تاریخ جودت، ج 1 ص 279) گفتنی است در سال 2007 میلادی (1386 شمسی) «محمد فوزی عبدالطيف اللثام» رئيس آثار كشف شده در بندر (رفح) در فلسطين اذعان کرده که تازه‌ترين بررسی‌های انجام شده حاكی از آن است كه درهم اسلامی در سال ۳۹ هجری ضرب شده كه پشت آن عبارت (لا اله الا الله) با جمله (بسم الله) احاطه گشته و در روی ديگر آن، در وسط سوره اخلاص و در پايين آن عبارت (محمد رسول الله ارسله بالهدی و دين الحق ليظهره علی الدين كله و لو كره المشركون) درج شده است. وی همچنين اشاره می‌كند: ضرب اين نمونه در بصره به تاريخ سال ۴۰ هجری به دستور امام علی (ع) بوده تا نخستين سبك درهم ويژه عربی اسلامی باشد. (https://archive.bintjbeil.org/article/3548)