ورود به جدّه
جده یکی از بنادر معروف و از شهرهای عربستان است و شهرت جهانی دارد. این شهر در هفتاد و سه چهار کیلومتری مکه معظمه واقع است و به صورت یکی از آبادترین شهرهای عربستان است که میتوان گفت تمام ساختمانهای آن قصور و کاخهای مدرن و مجهز به تمام وسائل عصری است.
این شهر که آبادی و عمران ظاهری آن روز افزون است از مراکز مهم تجارت و بازرگانی میباشد خیابانها و منازل آن انباشته از درخت و تماشائی و دیدنی است.
جمعیّت جده را در سفر قبل (1385 قمری) سیصد تا چهارصد و پنجاه هزار نفر تخمین میزدند و با این حساب میتوان گفت که فعلا تا نزدیک به میلیون قابل تخمین است.
سفارتخانهها همه در این شهر (و شاید هم ریاض) قرار دارند چون ورود ملل غیر مسلمان در مکه معظمه و حرم و مدینه طیبه ممنوع است، لذا مقرّ سفراء در شهر جده است، فقط سفرای مسلمان حق دارند به مکه معظمه و مدینه منوره مشرف شوند.
و اینکه گفتیم جده به صورت آبادترین شهرهای عربستان است برای این است که اینگونه آبادانی را که موجب افزایش تولید و بینیازی جامعه از خارج نشود و در خودکفائی و رسیدن به یک اقتصاد مستقل اثر نداشته باشد آبادانی نمیدانم بلکه عین خرابی و ویرانی میبینم اینگونه آبادی در شهرهای مدینه منوره و طائف و ریاض نیز هست.
اما جز اینکه تجمل و تفنن و اسراف و تبذیر را در کشوری که فقیر و بینوا بسیار دارد رایج کرده است و جز اینکه به عنوان ساختمانهایی که ساخته میشود و لوازم آنها جیب مهندسهای بیگانه را پر میکند و کالاهای آنها به مصرف میرسد پیشرفت حقیقی در امور کشور حاصل نشده است، و این ظاهرسازیها و بنای قصور و کاخها برای ترقی و تعالی کشور اگر مضر نباشد (که هست) مفید نخواهد بود.
باری قریب ساعت چهارده به وقت تهران و سیزده و نیم به وقت جده وارد این شهر شدیم و پس از انجام مراسم گمرکی که در حد متعارف بود در انتظار هواپیما برای عزیمت به مدینه منوره ماندیم.
برادران ستاد حج ایرانی آمدند و اظهار محبت کردند و بر حسب خواهش آنها به ستاد حج رفتیم، برخورد آنان با مراجعه کنندگان، اسلامی و دلسوزانه بود و با روی گشاده و مهربانی به مردم جواب میدادند و از کمکهایی که لازم بود و میتوانستند دریغ نمیکردند.
شعبه هلال احمر ایران نیز همین جا بود، این واحد نیز با کمی امکانات که داشت انجام وظیفه مینمود و بیماران مراجعه کننده را درمان میکرد و وجود این واحد در آنجا برای بیماران غریب نعمتی بود. نماز ظهر و عصر را در جدّه بجا آوردیم و ضمناً به مسائل شرعی که بعضی داشتند جواب داده شد.
مسائل شرعی
از جمله این مسائل حکم خروج از مکه معظمه بعد از عمره تمتع بود که اعضای گروهها از لحاظ آنکه موقع رفتن به مکه معظمه، و برگشت به جده نیاز داشتند این سؤال را مینمایند که بر حسب بعض فتاوی خروج از مکه پس از عمره تمتع قبل از محرم شدن به احرام حج تمتع جایز نیست و در صورتی که ناچار شود باید محرم به احرام حج شود و به جده و هر مکان دیگر که میخواهد برود و پس از مراجعت برای اتمام حج به عرفات برود، و چنانچه بدون آنکه محرم به احرام حج شود بیرون رود معصیت کرده و اگر در همان ماهی که عمره را بجا آورده مراجعت کند همان عمره کافی است و جایز نیست دوباره محرم شود و اگر پس از گذشتن سی روز از عمره اولی مراجعت کند باید در میقات محرم شود به احرام عمره تمتع، و چنانچه قبل از گذشتن سی روز مراجعت کند ولی در غیر ماهی که عمره اولی را به جا آورده مراجعت کرده باشد احتیاطاً محرم به احرام عمره تمتع شود.
فرودگاه جده و آسایشگاه حاجیان
مطار جده یعنی محل پرواز و به اصطلاح ایرانیان فرودگاه از نظر ظاهر بسیار وسیع و مجلل است و ظرفیت دارد که صدها هزار نفر در آن وارد شوند.
در این مطار بناها و مراکزی در فاصلههای مناسبی ساخته شده که در اختیار هیأتهای حج هر کشور و مؤسسات درمانی و راهنمائی آنها قرار دارد.
و در ایام حج هر ساعتی هواپیماهای متعدد گروههایی از حاجیان را در این مطار (فرودگاه) پیاده میکنند علاوه بر حاجیانی که از طریق زمینی و دریا میآیند.