بِسْمِ ٱللّٰهِ ٱلرَّحْمٰنِ ٱلرَّحیمِ شمارهٔ ۲۴۵ سلام عید سعید غدیر که در روایات به عید ٱللّٰهِ ٱلْأَکْبَر ملقّب است، را به حضور همهٔ شما سروران ارجمند عرض تبریک و تهنیت دارم. أَلْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتي ( مائده ۳ ) در لغت عربي دو کلمهٔ ( إِکْمال ) و ( إِتْمام ) صرف نظر از تفاوتهای تخصصی، حدوداً بمعنای ( کامل کردن ) باشد. اگرچه در زبان فارسی مفهوم ( تمام کردن ) را هم از کلمهٔ ( أَتْمَمْتُ ) برداشت میکنند ولی درست نیست چون ( تمام کردن ) از باب تفعیل از همین ریشه باشد یعنی ( تَتْمیم ) و اگر چیزی تمام نشده باشد و باقي مانده داشته باشد ( تَتِمَّة ) گویند که در فارسی ( تتمّه ) گفته می‌شود. امروز دین شما را کامل و نعمتم را بر شما کامل کردم. در این مقال فقط به یکی از تفاوتهای دو لفظ ( إِکْمال ) و ( إِتْمام ) إشارتی کوتاه دارم. ( إِکْمال ) آن مدل کامل کردن است که ممکن است با إنقطاع همراه باشد. مثلاً اگر کسی در ماه مبارک رمضان دو تا از روزه های خود را به دلیل موجه إفطار کرده ( یا مسافر بوده یا بیماری داشته ) تا رمضان آینده فرصت دارد که آن دو روزهٔ خود را قضا کند. پس کامل کردنِ روزه های رمضان انجام شده و تکلیف إلهي إجراء شده ولی با إنقطاع. این مفهوم می‌شود ( إِکْمال ) که در أحکام روزهٔ ماه مبارک رمضان می‌فرماید: وَ لِتُکْمِلُوا ٱلْعِدَّةَ وَ لِتُکَبِّرُوا ٱللّٰهَ عَلیٰ ما هَدیٰکُمْ ( بقره ۱۸۵ ) در آیهٔ مورد بحث هم می‌فرماید: أَکْمَلْتُ لَکُمْ دینَکُمْ یعنی در طول بیست و سه سال، به هر مناسبتی آیه ای یا سوره ای نازل شده است. بعض آیات قرآنی راجع به بایدها و نبایدها است که همان آیاتُ ٱلْأَحکام باشد که چون استنباط أحکام فرعیه از آیات شریفه قرآن مجید بر همگان ناممکن است، تقلید کار را آسان کرده. بعض آیات قرآنی راجع به أَخلاقیات است که هر کسی باید خود، به گونه‌ای عمل کند که متخلّق به أخلاق قرآنی باشد و تقلید در این باره معنا ندارد. بعض آیات قرآنی راجع به اعتقادات و أساس و پایه و أصول است که هرگز تقلید در أصول جائز نیست. خلاصه اینکه این همه آیات شریفه در طول زمان نازل شده تا دین مبین اسلام کامل گردیده‌. این می‌شود ( إِکْمال ) ( إِتْمام ) آن مدل کامل کردن است که بدون انقطاع صورت می‌گیرد. مثلاً مُوالات از واجبات وضو و صلوٰة است. نمی‌توان صورت و دستها را وضو داد ولی مسح را بعد از یک إستراحت نیم ساعتی به جای آورد. حَجّ موالات دارد. نمی‌توان إحرام بست و طواف کرد و سعي یا تقصیر را برای سال بعد گذاشت. لذا می‌فرماید: وَ أَتِمُّوا ٱلْحَجَّ وَ ٱلْعُمْرَةَ لِلّٰهِ ( بقره ۱۹۶ ) یعنی مناسک حجّ و عُمره باید بدون وقفه أنجام شود. حالا نتیجهٔ این مقال چیست؟ إِکْمال دین را عرض کردم طیّ بیست و سه سال تمامی أحکام و أخلاقیات و إعتقادات نازل شده و دین مبین اسلامِ عزیز کامل شده است. اما فَقَرهٔ دوم آیهٔ شریفه که می‌فرماید: وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتي اما إِتمام نعمت إلهي وجود ( پدر و مادر ) است؟ نخیر! چون با مرگ إنقطاع حاصل می‌شود. عُمر و صحّت و عافیت است؟ نخیر! چون با مرگ یا بیماری، منقطع میشود. ثروت و جاه و مقام است؟ نخیر! چون با سرقت و برکناری، منقطع می‌شود. پس کدام نعمت است که لحظه‌ای إنقطاع ندارد و از قبل از تولد تا بعد از مرگ و در عرصهٔ قیامت مؤمنین راستین را همراهی و شفاعت می‌کند و در جَنّات عَدْن نیز: مُتَّکِئینَ عَلَیْها مُتَقابِلینَ ( واقعه ۱۶ ) عَلیٰ سُرُرٍ مُتَقابِلینَ ( صافّات ۴۴ ) و ( حِجْر ۴۷ ) هیچ نعمتی نیست بجز نعمت ولایت وجود مقدّس حضرت مولانا جناب إمام أمیر ٱلمؤمنین ( سَلامُ ٱللهِ عَلَیْهِ ) أَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلیٰ عَليٍّ أَمیرِ ٱلْمُؤْمِنینَ وَ إِمامِ ٱلْمُتَّقینَ وَ مَوْلَی ٱلْمُوَحِّدینَ إلتماس دعاء هجدهم ذُو ٱلْحَجَّة ٱلْحَرام ۱۴۴۵ ألحقیر: مُحَمّد بن ٱلمرحوم عَليٍ ٱلْقَمْصَريّ https://eitaa.com/joinchat/3980395085C2705350eb2