بسم الله الرحمن الرحیم
✅ سوره های سجده دار
✳️ مقدمه
پانزده سوره از سوره های قرآن دارای سجده اند. به این سوره ها، سوره های سجده دار می گویند. چهار سوره از این سوره های سجده دار، دارای سجده ی واجب اند. به سوره های دارای سجده ی واجب، «سوره های عَزائِم» می گویند (شرائع الإسلام، ج 1، ص 77).
سوره های عزائم و آیات سجده ی آنها عبارتند از:
1. سوره ی سجده، آیه ی 15
2. سوره ی فُصّلت، آیه ی 37
3. سوره ی نجم، آیه ی آخر
4. سوره ی عَلَق، آیه ی آخر
✳️ احکام سوره ی سجده دار
1️⃣ خواندن سوره های سجده دار در نمازِ واجب، موجب باطل شدنِ نماز است (توضیح المسائل مراجع، ج 1، ص 545، مسأله ی 983 [مقلّدین برای رعایت اختلافات فقهی به فتواهای مراجع خود رجوع نمایند]). اما در نماز مستحب، جایز است و باید پس از آیه ی سجده ، سجده کند و سپس نماز را ادامه دهد (العروة الوثقی، ج 1، ص 646، مسأله ی 6).
2️⃣ اگر انسان آیه ی سجده را بخواند، یا خواندنِ آن را گوش کند، واجب است سجده نماید (تحریر الوسیلة، ج 1، ص 177، مسأله ی 1).
3️⃣ مرد جُنُب و زن حائض (پریود)، بنابر توضیح زیر، حرام است سوره سجده دار یا آیه ی سجده را بخوانند:
✳️ سوره یا آیه؟
درباره ی این که بر مردِ جُنُب یا زنِ حائض (پریود)، خواندنِ تمام سوره ی سجده دار، یا فقط آیه ی سجده حرام است، اختلاف است (نک: توضیح المسائل مراجع، ج 1، ص 212، مسأله ی 355)؛ بعضی از فقها می گویند فقط خواندنِ آیه ی سجده حرام است و بعضی می گویند خواندنِ همه ی آیات این سوره ها حرام است.
🌹 الف) بعضی از مراجع بزرگواری که قائلند خواندنِ همه ی آیاتِ این سوره ها ـ حتی یک کلمه از آن ها ـ بر مردِ جُنُب و زنِ حائض حرام است:
آیت الله امام خمینی، فاضل لنكرانى، بهجت، نورى همدانى، اراکی.
🌹 ب) بعضی از مراجع بزرگواری که قائلند فقط خواندنِ آیات سجده از این سوره ها حرام است:
آیت الله خامنه ای، سيستانى، مكارم، صافى، زنجانى، وحید، خوئى، گلپايگانى، تبريزى، جوادی آملی، مظاهری.
🔵 نکته ی پایانی
در دعای ندبه و دعای کمیل آیاتی از سوره های سجده دار آمده است (در دعای ندبه: آیات 8 و 9 سوره ی نجم، و در دعای کمیل: آیه ی 18 سوره ی سجده)؛ بنابراین، نخواندن این قسمت از دعا، برای اشخاص جُنُب و حائضی که از مقلّدانِ مراجع تقلید دسته ی الف هستند، لازم است.
والحمدلله رب العالمین
محمد ذکاوت صفت ـ قم ـ 4 دی 99