له له 1) بعضی موقع برای بیان وضعیت بازار دیگر عبارتی پیدا نمی شود. البته واقعا بورس ایران نشان داده هم می تواند به شدت ترسو باشد به طوری که به ارزانترین قیمت ممکن هم سهم بفروشد و هم می تواند به قدری سرمست باشد سهم ها را به چند برابر ارزش ذاتی بخرد. اتفاقات مختلف هم باعث شده خیلی وقت توجه به تحلیل بنیادی در بورس ایران مهم تلقی نشود. حرکت دسته جمعی در خرید و فروش هم باعث می شود حتی توجه به تحلیل بنیادی، در روندهای نزولی نتواند بازده ایجاد کند و در بهترین حالت جلوی ضرر را می گیرد. خلاصه دیگر وقتی مثلا سهمی با پی بر ای آینده نگر 4 یا 5 فروخته می شود، کسی نمی گوید چرا می فروشند چون بارها این ناهنجاری تجربه شده است. البته معمولا خرید در شرایطی که قیمت سهم به طور قابل توجهی زیر ارزش ذاتی هستند، بازده بسیار خوبی در بلندمدت ایجاد می کند اما خوب ما در کدام وجه از زندگی بلندمدت فکر می کنیم که در خرید و فروش سهام بلندمدت فکر کنیم. فرض دلار 2) فرض بورسی ها در مورد دلار این شکلی است. اگر مثلا قیمت دلار در بازار آزاد 50 هزار تومان باشد، به دلیل اینکه دولت همیشه نرخ ارز شرکت ها را پایین تر از دلار آزاد نگه می دارد در بهترین حالت نرخ مفروض برای محاسبه سود توسط تحلیلگران 40 هزار تومان فرض می شود و از آنجائیکه ترس دستکاری همان 40 هزار تومان نیز وجود دارد، مفروضات تحلیل سود و قیمت گذاری نیز محافظه کارانه در نظر گرفته می شود. حالا اگر دلار 50 هزار تومان مثلا بشود 55 هزار تومان، مفروضات بلافاصه رو به بالا تعدیل نمی شود، اگر 50 بشود 45، بلافاصله مفروضات رو به پایین تعدیل می شود. در صورتی که دلار 45 هزار تومان پایدار نباشد و شاهد برگشت به 50 هزار تومان بعد از مدتی باشیم، بورسی ها به این راحتی مجددا مفروضات را رو به بالا تعدیل نمی کنند. چرا این رفتار شکل گرفته است است؟ به نظر می رسد رویکرد بلندمدت دولت نسبت به بورس و شرکت ها باعث و بانی این سطح از ریسک گریزی در بورس ایران باشد. رشد درآمد 3) میانگین رشد درآمد شرکت های بورسی در دوماه ابتدای امسال نسبت به دوماه ابتدایی سال گذشته، 40 درصد بوده است که البته این عدد در برخی صنایع مثل سیمان به طور متوسط تا 80 درصد هم رسیده است. خردادماه و ماه های پیش رو نیز قطعا وضعیت بهتر از این مقدار رشد خواهد بود و کمتر نخواهد بود. در واقع حتی اگر حاشیه سود را ثابت فرض کنیم (که با توجه به شرایط رشد نرخ های فروش و رشد بهای تمام شده برآوردی) حاشیه سود میانگین بهتر خواهد شد، می توان انتظار داشت میانگین سود شرکت ها امسال می تواند حدود 50 درصد نسبت به سال گذشته رشد کند. این در حالی است که اکثر شرکت ها بازده نقدی بالای 10 درصد در مجامع پیش رو خواهند داشت. پی بر ای گذشته نگر بازار در حال حاضر در سطح 9.38 است که بعد از تقسیم سود شرکت ها به حدود 8.4 افت خواهد کرد. با توجه به سود انتظاری شرکت ها در سال 1402 به نظر می رسد پی بر ای آینده نگر بورس حدود 5.5 است. این سطح از پی بر ای کلی بورس در شرایطی که عمده شرکت ها با دلار تعادلی (حدود 38 هزار تومان) اقدام به فروش محصولات می کنند و شرکت های بسیاری هنوز با دلار 28500 تومانی کار می کنند، ارزنده و جذاب بودن بورس را نشان می دهد. اما اینکه بازار کی شروع به رشد کند به ارزندگی بستگی ندارد، خرید در سطح ارزنده ریسک میان مدت را کاهش می دهد. دو اتفاق مثبت 4) علی رغم همه این منفی ها و جو حاکم بر بازار ارزش معاملات چندان افت نکرده است. در واقع معمولا در رکودها ارزش معاملات به شدت افت می کند اما در حال حاضر محدوده ی 7 همت میانگین حفظ شده که نکته مثبتی است. از طرفی دیروز در عرضه اولیه 2.2 میلیون نفر شرکت کردند که برای شرایط فعلی بازار عدد بسیار خوبی است. 1402/03/22