#تفسیر_قرآن 😍 تفسیر سوره بقره - آیه‌ ۱۵۸ «شعائر» جمع «شعیرة» به نشانه ‏هایى که براى اعمال خاصّى قرار مى‏ دهند، گفته مى‏ شود و «شعائراللَّه» علامت‏ هایى است که خدا براى عبادت قرار داده است. صفا و مروه نام دو کوه در کنار مسجدالحرام است که با فاصله تقریبى متر، روبروى یکدیگر قرار دارند و امروزه به صورت خیابانى سرپوشیده در آمده است. زائران خانه خدا، وظیفه دارند هفت مرتبه فاصله میان این دو کوه را طى کنند. این کار یادآور خاطره‏ ى هاجر، همسر فداکار حضرت ابراهیم است که براى پیدا کردن جرعه آبى براى کودک خود اسماعیل، هفت بار فاصله این دو کوه را با اضطراب و نگرانى و بدون داشتن هیچگونه یاور و همدمى طى کرد. امام صادق (ع) فرمود: در روى زمین، مکانى بهتر از میان این دو کوه وجود ندارد، زیرا هر متکبّرى در آنجا سر برهنه و پابرهنه و کفن پوشیده بدون هیچ امتیاز و نشانه‏اى باید مسافت بین دو کوه را طى کند، گاهى با دویدن و گاهى با راه رفتن. کوه صفا علاوه بر اینها خاطره‏ هایى از دعوت پیامبر اسلام دارد که چگونه کفّار مکّه را به توحید فرامى‏خواند و آنها گوش نمى‏ دادند. در عصر جاهلیّت، مشرکان در بالاى کوه صفا، بتى بنام «اُساف» و بر کوه مروه، بت دیگرى بنام «نائله» نصب کرده بودند و به هنگام سعى، آن دو بت را به عنوان تبرّک، با دست مسح مى‏ کردند. مسلمانان به همین جهت از سعى میان صفا و مروه کراهت داشته و فکر مى‏ کردند با توجّه به سابقه قرار داشتن بت بر بالاى دو کوه، نباید سعى کنند. آیه فوق نازل شد که صفا و مروه از شعائر الهى است و اگر مردم نادان آنها را آلوده کرده‏ اند، دلیل بر این نیست که مسلمانان آن را رها کنند. حج و عمره، گاهى در کنار هم، مانند اذان و اقامه بجا آورده مى‏ شوند، و گاهى اعمال عمره، جداگانه و به تنهایى انجام مى‏ شود. در عمره پنج عمل واجب است: ۱- احرام. ۲- طواف. ۳- نماز طواف. ۴- سعى بین صفا و مروه. ۵ - کوتاه کردن مو یا ناخن. حج علاوه بر اینها، چند عمل دیگر دارد که در جاى خود بدان اشاره شده است. به هر حال سعى بین صفا و مروه، هم در عمره مطرح است و هم در حج. دیدن صفا و مروه، حضور در صحنه تاریخ است تا این که تصدیق به جاى تصور، و عینیّت به جاى ذهنیّت قرار گیرد. در صفا ومروه، کلاس خداشناسى است که چگونه اراده او این همه انسان را با آن همه اختلاف، در یک لباس و یک جهت جمع مى‏ کند. کلاس پیامبر شناسى است که چگونه ابراهیم، آن پیامبر الهى، براى انجام فرمان خداوند، زن و فرزند خویش را در آن بیابان تنها گذاشت. و هم کلاس انسان‏شناسى است که مى ‏آموزد چگونه انسان مى ‏تواند در لحظاتى اعمالى را انجام دهد که تا ابد آثار آن باقى بماند. سعى صفا ومروه، یاد مى‏دهد اگر همه با هم حرکت کنیم، روح الهى را در جامعه خود مى‏ بینیم. سعى صفا و مروه، یاد مى‏ دهد که باید تکبّر را به دور انداخته و همراه دیگران حرکت کنیم. سعى صفا و مروه، به ما مى‏ آموزد که در راه احیاى نام خداوند، زن و کودک هم سهم دارند. در آیات قبل، سخن از بلا و آزمایش بود، در این آیه نمونه‏ اى از آزمایش هاجر، کودک، پدر او و سایر مسلمانان مطرح است. اثر کار خدایى و اخلاص تا آنجا پیش مى‏ رود که همه‏ انبیا و اولیا، موظّف مى‏ شوند به تقلید از هاجر همسر ابراهیم و با قیافه ‏اى مضطرب و هروله کنان همچون او، این مسافت را هفت بار طى کنند. و این فرمان، تشکر خداوند از رنج هاى حضرت هاجر است. «فانّ اللّه شاکر علیم» با اینکه سعى صفا و مروه واجب است، لکن مى‏ فرماید: «فلاجناح علیه»، این لحن بخاطر همان نگرانى از وضع پیشین است که جایگاه بت و محلّ عبور مشرکان بود. طواف، به معناى گردش دائره‏اى نیست، بلکه به هر حرکتى که انسان دوباره به جایگاه اوّلیّه برگردد، خواه به صورت دورى باشد یا طولى، طواف گفته مى‏ شود. لذا کلمه طواف، هم در مورد طوافِ دور کعبه که حرکت دایره‏ اى است گفته شده؛ «و لیَطّوَّفوا بالبیت العتیق» هم درباره حرکت طولى بین صفا و مروه آمده است. پیام ها😍✋ ۱- توجّه خاصّ خداوند به برخى مکان‏ ها یا زمان‏ ها یا اشخاص، موجب مى‏ شود که آنها از شعائر الهى گردند. «انّ الصفا و المروة من شعائر اللَّه» ۲- نیّت، به کارها ارزش مى‏ دهد. مشرکان براى لمس بت‏ها، سعى مى ‏کردند، ولى اسلام مى‏ فرماید: براى رضاى خدا سعى کنید. «فلاجناح علیه ان‏یطّوف بهما» ۳- اگر مراکز حقّ، توسط گروهى با خرافات آلوده شد، نباید از آن دست کشید، بلکه باید با حضور در آن مراکز، آنجا را پاک‏سازى نموده و دست گروه منحرف را از آن کوتاه کرد. «فلا جناح علیه ان یطّوف بهما» ۴- عبادت باید عاشقانه و داوطلبانه باشد. «فمن تطوّع» ۵ - خداوند در برابر عبادات بندگان، شاکر است. «فان اللَّه شاکر» این تعبیر، بزرگترین لطف از جانب او نسبت به بندگان است.