انس با صحیفه سجادیه
قسمت دوم پيش از ورود به شرح اين فراز ، ذكر چندين نكته ضرورى است : 1. ترديدى نيست كه شارع مقدس فرد بطال و بى كار را به شدت توبيخ نموده و از قابليت رحمت و عنايت خود به دور مى‏داند و در مقابل ، فردى را كه در جهت تأمين معاش و حفظ آبرو و به پا داشتن نظام زندگى خود تلاش كند ، مى‏ستايد . روايات زير مؤيد مدعاست : الف) حضرت موسى بن جعفر عليهماالسلام فرمود : ان الله - جل و عز - يبغض العبد الفارغ ؛ خداوند متعال بنده‏ى بى‏كار را دوست ندارد . ب) امام صادق عليه‏السلام فرمود : الكاد على عياله ، كالمجاهد فى سبيل الله ؛ هر كس در راه تأمين هزينه‏ى زندگى خود بكوشد ، همانند مجاهد در راه خدا است .ج) رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمودند : من بات كالا من طلب الحلال ، بات مغفورا له ؛ هر كس در طلب روزى حلال بكوشد و شب را كوفته و خسته سپرى كند ، شب را آمرزيده سپرى كرده است . 2. در طلب معيشت و روزى نبايد از هر گونه اقدام معقول و مشروع دريغ نمود . 3. هر كس بايد متانت و مكانت ويژه‏ى خود را در كسب روزى حلال معمول بدارد ، زيرا هر مسلمان مكلف به حفظ شخصيت ، وقار و سرفرازى خويش مى‏باشد . 4. خداوند متعال گرفتن قرض را وسيله‏اى براى جبران كمبودهاى زندگى و در واقع ، از جمله روزى بندگان قرار داده است . بنابراين ، اگر زندگى انسان در خطر باشد و نبود هزينه‏ى زندگى انسان را تهديد كند ، واجب است دست به قرض و تأمين زندگى شرافتمندانه بنمايد و خداوند متعال عهده‏دار تأمين قرض‏هاى ضرورى است . براى رواج اين سنت حسنه روايات فراوانى وارد شده است و از جمله اجر قرض دهنده را در نزد خداوند متعال دو برابر كسى بر شمرده است كه مالى را در راه خدا انفاق نموده و صدقه دهد ، زيرا آثار نافع قرض در جامعه بسيار بيشتر از آثار انفاق و صدقه است و شايد نكته‏ى آن اين است كه قرض كننده مستمند نيست، اما ضرورت شديد زندگى وى را به قرض مبتلا ساخته است. 4. كسى كه براى حفظ شرافت خود دست به گرفتن قرض مى‏زند ، حتما در اداى آن كوتاهى نخواهد كرد ؛ زيرا كوتاهى در اداى آن به آبرو و امانت او صدمه مى‏زند و اعتبار او را ساقط خواهد كرد و قطعا كسى كه براى حفظ و صيانت آبرو قرض مى‏كند ، هرگز در پرداخت آن كوتاهى نخواهد كرد . اكنون در شرح اين فراز از دعا مى‏گوييم : امام سجاد عليه‏السلام در اين فراز عافيتى را از خداوند متعال طلب نموده است كه مبتلا به قرضى نگردد كه نتواند آن را بپردازد و بدين وسيله شخصيت و بزرگوارى انسان خدشه‏دار گردد و ذهن ، فكر و قلب باو را كه حرم امن و جايگاه تجلى حضرت حق است ، درگير هم و غم كند. بنابراين ، اين فرموده‏ى حضرت دليل بر بدى قرض و وام نيست و آيات و روايات فراوانى درباره‏ى پرداخت قرض به ديگران وجود دارد ، كه به برخى از آنها اشاره شد . گذشته از مواردى كه ياد شد ، خداوند سبحان در قرآن كريم مى‏فرمايد : (من ذا الذى يقرض الله قرضا حسنا فيضاعفه له أضعافا كثيرة)؛ كيست كه به خداوند قرض نيك دهد و خداوند آن را براى او چندين برابر كند . بر اين اساس ، امام سجاد عليه‏السلام در اين فراز از قرضى به خدا پناه برده و دورى و عافيت از آن را درخواست نموده است كه بر اساس روايت ، قرضى است كه «هم بالليل و ذل بالنهار» مايه‏ى دل مشغولى شب و خوارى روز باشد ؛ زيرا چنان كه اشاره شد ، اشتغال ذهنى انسان به آن چه در تكامل وجودى او كارآمد نيست ، از نظر خداوند متعال بسيار مطرود است ، بلكه مى‏توان گفت از مضمون آيات و روايات برمى‏آيد كه در بين محرمات ، آن چه كه موجب انصراف ذهنى و فكرى شديدتر و بيشتر انسان از خداوند سبحان مى‏شود ، داراى عذاب و نكال شديدتر و در انحراف و گمراهى او مؤثرتر است . شگفت آن كه تمام احكام اسلامى - از احكام عبادى گرفته تا دستورهاى اجتماعى ، اقتصادى ، نظامى و مقررات فردى و ... - متناسب با ساختار جسمى و روحى انسان است و همگى در تجهيز او به سوى بى‏نهايت هم‏آهنگ است . ادامه دارد ... 👤 آیت الله دعای ام کانال انس با صحیفه سجادیه 🆔 @sahife2
118 مشاهده