قسمت سوم 🔴 آفات فقر و آداب پرداخت بدهى‏ 1. قرض گيرنده اگر در پرداخت آن هم دچار عسرت و تنگى غيراختيارى گردد ، نوعى آزمايش الهى است كه تحمل آن براى افراد شرافتمند و غيور بسيار دشوار است؛ به طورى كه مى‏توان گفت: صبر برآن از دشوارترين جريان‏هاى زندگى مى‏باشد. 2. در فرض توانايى پرداخت نيز قرض گيرنده ، همواره از حاجت و نيازى كه منجر به گرفتن قرض شده است ، رنج مى‏برد . براساس دو نكته‏ى گذشته ، شارع مقدس بر رفتار مسامحه‏آميز با شخص بدهكار تأكيد فرموده است و به طلبكار دستور داده است صبر كند و بدهكار را در مضيقه قرار ندهد ، بلكه به هنگام پرداخت ، طلبكار آن چنان رادمردى كند كه بدهكار ، در جان خود احساس آرامش نموده و عزت و امنيت روحى او مخدوش نگردد . در روايت آمده است كه اگر طلبكار مدت معينى را قرارداد كند و شخص بدهكار نتواند از عهده‏ى آن برآيد و طلبكار صبر كند ، پاداش او پيوسته مضاعف مى‏گردد ؛ به طورى كه به ده‏ها برابر مى‏رسد . نيز در حديث آمده است كه پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود : «اگر كسى با بدهكار خود مدارا كند ، بدون حساب و كتاب و با سرعت از پل صراط مى‏گذرد و كسى كه برادر مسلمانش از او قرض بخواهد و او خوددارى كند و ندهد ، بهشت بر او حرام مى‏شود.» با اين حال ، يكى از زشت‏ترين كارها و پست‏ترين شغل‏ها آن است كه انسان در موارد غيرضرورى قرض بگيرد و روزى خود و معاش خود را از اين راه تأمين كند. در حديثى آمده است كه فردى هزينه‏ى زندگى عابدى را مى‏پرداخت . اين ماجرا خدمت امام صادق عليه‏السلام نقل شد . آن امام بزرگوار فرمود : اجر آن فرد ، به مراتب بيش از اجر عبادت آن عابد است . بنابراين ، شريعت الهى اسلام از كسى كه بار خود را بر دوش ديگران تحميل كند ، بى‏زار است و اگر انسان تعهد باطنى به حقوق مردم نداشته باشد ، يقينا اين نوع قرض گرفتن حرام و ناروا است ، زيرا اگر انسان قرض كند و نيت پرداخت آن را نداشته باشد ، شكى در حرمت عمل او نيست . از اين رو ، امام صادق عليه‏السلام فرمود : من استدان دينا فلم ينو قضاءه ، كان بمنزلة السارق ؛ هر كس قرض بگيرد و نيت پرداخت آن را نداشته باشد ، مانند دزد است . نيز حضرت صادق عليه‏السلام به نقل از اميرمؤمنان عليه‏السلام فرمود : كان أميرالمؤمنين - صلوات اله عليه - يحبس الرجل اذا التوى على غرمائه ؛ اميرمؤمنان وام گيرنده‏ى مسامحه‏گرا را كه در اداى دين تعهد لازم را نداشت به زندان محكوم مى‏فرمود . از كلمه‏ى «التوى» برمى‏آيد كه فرد ياد شده با آن كه مى‏توانست بدهى خود را بپردازد ، از پرداخت آن خوددارى مى‏كرده است ، يا آن كه از اول قصد خوردن اموال مردم را داشته است . 👤 آیت الله دعای ام کانال انس با صحیفه سجادیه 🆔 @sahife2