انس با صحیفه سجادیه
✳️من مستحق مجازاتم، اما... 🔴 در پایان این دعای 39 امام سجاد (عَلَیهِ السَّلام) از خدای متعال عفو می‌خواهد و به عفو الهی پناهنده می‌شوند. بعد از درخواست عفو که با تعابیر زیبایی مطرح می‌شود، امام (عَلَیهِ السَّلام) تعبیری دارند که خیلی نغز و راه‌گشا است. ایشان خطاب به خداوند می‌فرمایند: اگر مرا ببخشی: «إِنَّكَ إِنْ تَفْعَلْ ذَلِكَ يَا إِلَهِي تَفْعَلْهُ بِمَنْ لَا يَجْحَدُ اسْتِحْقَاقَ عُقُوبَتِكَ، وَ لَا يُبَرِّئُ نَفْسَهُ مِنِ اسْتِيجَابِ نَقِمَتِكَ» این رفتار تو، یعنی این گذشت تو، نسبت به کسی است که خودش را مبرّا از عقوبت تو نمی‌داند. این یک یادآوری بسیار مهم است که من که از تو عفو می‌خواهم، توجّه دارم که مستحق مجازات هستم و حقّم است که برای ابد در جهنّم خشم تو بسوزم به خاطر تخلّفاتی که از من سر زده است؛ بنابراین خودم را تبرئه نمی‌کنم، «وَمَا أُبَرِّىءُ نَفْسِي؛ من هرگز خود را تبرئه نمی‌کنم». خودم را از عقوبت تو مبرّا نمی‌دانم؛ بلکه خود را مستحقّ عقوبت می‌دانم. این نکته‌ی ظریفی است که باید بر روی آن تأکید شود. انسان اگر غافل باشد، در محاسبه‌ی خودش گرفتار دست‌اندازی‌های نفْس می‌شود با تسویلات شیطانی. دست‌اندازی‌های نفسانی و تسویلات شیطانی دست به دست هم می‌دهند و احساسی در انسان پیدا می‌شود که این گناه یا گنا‌هانی که مرتکب شدم، در آن حد نیست که بخواهد مرا جهنّمی کند! این تفکر در نهان‌خانه‌ی ما شکل می‌گیرد که تفکر مهلکی است. امام (عَلَیهِ السَّلام) پس از طلب عفو، بر این مسئله‌ی مهم تأکید می‌کند. آن نکته‌ی مهم این است که در مقام عفوخواهی، به این توجّه و تنبّه و جمع‌بندی برسیم که بر اساس آنچه که مرتکب شده‌ایم، مستحق عذاب و عقوبت خداوند هستیم. چنین حالتی، هم موافق ادب بندگی است، هم مراقبت از این است که نفْس ما مبتلا به یک فریب خطرناک دیگری نشود که در این فریب خطرناک زبانش به عفوخواهی گشوده است، امّا باطن و سرّش با زبانش هماهنگ نیست. آن فریب این است که: گناهان ما در آن حد نیست که بخواهد ما را در عذاب و خشم خداوند متعال مستقر بکند! این، لایه‌ی پنهان شخصیت و ضمیر ما است که حضرت سراغ آن می‌روند. این یک اعلام است که هم موافق ادب بندگی است، هم نفْس را سرجایش می‌نشاند؛ مخصوصاً جملاتی که حضرت در ادامه بیان می‌کنند، نفْس را ادب می‌کند و سرجایش می‌نشاند که در قضاوت خود من، من مبرّای از عقوبت پروردگار نیستم. این جمله‌ی اوّل شد. «إِنَّكَ إِنْ تَفْعَلْ ذَلِكَ يَا إِلَهِي تَفْعَلْهُ بِمَنْ لَا يَجْحَدُ اسْتِحْقَاقَ عُقُوبَتِكَ»، من منکر این نیستم که مستحقّ عذاب تو هستم، «وَ لَا يُبَرِّئُ نَفْسَهُ مِنِ اسْتِيجَابِ نَقِمَتِكَ» همان مطلب را با بیانی دیگر فرمودند. امام (عَلَیهِ السَّلام) معالجه‌ی بیماری مخفی خطرناکی را می‌کند که معمولاً این بیماری، باعث می‌شود ما در مقام عفوخواهی از پروردگار متعال به آن درجه‌ی لازم نرسیم که همه‌ی وجود و قلبمان به میدان بیاید و تمنّای عفو و گذشت از ساحت قدس ربوبی بکند. 👤استاد 🔗کانال 🆔 @sahife2
146 مشاهده