انس با صحیفه سجادیه
قسمت 10 🔴 بر اساس تقسيم قرآن‏ 3 اصحاب مشئمه‏ غلبه صفات حيوانى بر ملكى‏ ] طايفه‏اى را كه صفات حيوانى، از بهيمى و سَبُعى و صفات شيطنت بر صفات مَلَكىِ روحانى غالب مى‏آيد، نور عقل ايشان مغلوب هوا و شهوت و طبيعت حيوانى مى‏گردد و روى به طلب استيفاى لذّات و شهوات جسمانى مى‏آورند و حرص و حسد و حقد و عداوت و غضب و شهوت و كبر و بخل و ديگر صفات ذميمه حيوانى را پرورش مى‏دهند تا به دركات سفلى مى‏رسند: ثُمَّ رَدَدْناهُ أسْفَلَ سافِلينَ آن گاه او را [به سبب گناهكارى‏] به [مرحله‏] پست‏ترينِ پَستان بازگردانديم. آنها اصحاب مشئمه‏اند. غلبه صفات ملكى بر حيوانى‏ طايفه‏اى ديگر را كه صفات مَلَكىِ روحانى بر صفات حيوانى جسمانى غالب مى‏آيد، هوا و شهوت ايشان مغلوب نور عقل مى‏گردد تا در پرورش نور عقل و صفات حميده مى‏كوشند و نفى اخلاق ذميمه مى‏كنند، چه مصباح عقل را اخلاق حميده چون روغن آمد و اخلاق ذميمه چون آب. و اين طايفه دو صنف آمدند، صنفى آنند كه پرورش عقل و اخلاق هم به نظر عقل دهند، عقل ايشان از ظلمت و آفت وهم و خيال صافى نباشد؛ هر چند به جهد تمام بكوشند عقل را به كماليّت خود نتوانند رسانيد و از خلل شبهات و خيالات فاسد مصون نمانند، چه يك سرّ از اسرار شريعت آن است كه در آن نورى تعبيه است كه بر دارنده ظلمت طبيعت است و زايل كننده آفت وهم و خيال. پس اين طايفه چون بى‏نور شرع پرورش عقل دهند اگر چه نوعى از صفاها حاصل كنند كه ادراك بعضى معقولات توانند كرد، امّا از ادراك امور اخروى و تصديق انبيا: و كشف حقايق بى‏بهره مانند و در طلب معرفت حق تعالى چون ديده عقل را بى‏نور شرع استعمال كنند و در تيهِ ضلالت سرگردان و متحيّر شوند. حدّ عقل در اين معنى آن است كه: اثبات وجود بارى- جلّ جلاله- كند و اثبات صفات كمال و سلب صفات نقصان از ذات او؛ بدان مقدار معرفت، نجات حاصل نيايد، و اگر عقل را بى‏نور شرع در معرفت تكليف كنند در آفت شبهات افتند، چنانكه فلاسفه جداى از شرع افتادند و انواع ضلالتْ ايشان را حاصل آمد، به اختلافات بسيار كه با يكديگر كردند و جمله دعوى برهان عقلى نمودند. اگر عقل را در آن ميدان مجال جولان بودى، اختلاف حاصل نيامدى، چنانكه در معقولاتى كه عقل را مجال است هيچ اختلاف نيست كه: طَريقُ الْعَقْلِ واحِدٌ. راه عقل يكى است. 👈 ادامه دارد .... ✍️ تفسير و شرح صحيفه سجاديه، ج‏3، ص: 238 دعای ◀️ کانال انس با 🆔 @sahife2
68 مشاهده