10) صفاتى را كه امام (ع) دربارهى محاسن اخلاق بيان نموده با غرايز حيوانى و تمايلات نفسانى هماهنگ است. آدمى به كشش حب ذات ميل دارد كه محبوب مردم باشد و با علاقهمندى با وى برخورد نمايند. اگر به نرمى و گرمى با آنان مواجه گردد، مودب و پاك سخن بگويد، و با قيافهى گشاده و چهرهى متبسم با آنان برخورد كند موجب عز و محبوبيتش مىگردد و هر انسانى روى حب ذات به عز و محبوبيت علاقه دارد و نمىخواهد مورد تنفر و انزجار دگران باشد. خلاصه اينكه اين سه صفت كه در حديث آمده و ديگر صفاتى كه از محاسن اخلاق است بر وفق تمايل طبيعى و خواهش نفسانى انسان است.
اما «مكارم اخلاق» در نقطهى مقابل غرايز و هواى نفس قرار دارد و آدمى به طور طبيعى مايل نيست آنطور عمل كند بلكه مىخواهد در جهت مخالف مكارم اخلاق قدم بردارد.