🍃🌸 🇮🇷 🌸🍃 غلام هشت و چهار یا بابی ازلی؟ قسمت قبل؛ ◀️ قسمت سوم 🔶🔸میرزا رضا کرمانی 🔹صورت استنطاق میرزا رضا کرمانی، با تلاش فعالان بابی چون میرزا علی‌اکبر ساعت‌ساز (حکیم)، قاضی قزوینی، و نیز با کمک سفارت بریتانیا، به‌دست آمد، و سرانجام به‌دست مشروطه‌خواهان بابی، و ازجمله، میرزا جهانگیرخان شیرازی (مدیر صور اسرافیل) رسید. (۱۷) وی، صورت این بازجویی را برای نخستین‌بار، در جریده‌ی خود، در اختیار همگان قرار داد، اما این بخش را که بر بابی‌بودن استاد فقید و متهم به بابی‌گری‌اش، شیخ هادی نجم‌آبادی، (۱۸) و نیز میرزا رضا کرمانی، مُهر تأیید می‌گذاشت، حذف کرد! 🔹همچنین، باید دانست که بر پایه‌ی برخی گزارش‌ها، میرزا رضا، در مسیر حرکت از اسلامبول به ایران، در بادکوبه، با یکی از بابیان برجسته دیدار داشت، (۱۹) و حتی در نامه‌ای برای یکی دیگر از بابیان فعال آنجا، «تقریباً، مرگ شاه را پیشگویی کرده»، و نوشته بود: «به‌زودی، روزگار بهتری خواهد رسید که «م. ک.»، چنین امر فرموده است!» (۲۰) (این احتمال جدّی است که «م. ک.»، همان میرزا آقاخان کرمانی باشد.) 🔹در میان تاریخ‌نگاران معاصر، ابراهیم صفائی، میرزا رضا را «ازلی» خوانده (۲۱) و نوشته: «بابیان و ازلیان، قصد انتقام‌جویی از ناصرالدین‌شاه را داشتند، نه بهائیان». (۲۲) 🔶🔸توصیف‌های کلی درباره‌ی دخالت بابیان (ازلیان) در کشتن ناصرالدین‌شاه 🔹در کنار آنچه آمد، اشاره‌های کلی نیز در این موضوع وجود دارد. عباس افندی (عبدالبهاء) – که آن زمان، رهبری غالب بهائیان را در دست داشت – در نامه‌ای که مدتی پیش از کُشته‌شدن ناصرالدین‌شاه برای امین‌السلطان فرستاد، چنین نوشت که: «حضرت سیّد جمال‌الدین، و ازلی‌ها، در اسلامبول گردآمده، قصد اقدام بر علیه شاه دارند، و دولت بداند که بهائیان، از این امر برکنارند»! (۲۳) روشن است که او می‌خواست تا از اتهام احتمالی بر بهائیان پیشگیری کرده باشد. 🔹حاج‌آقا محمد علاقبند (یکی از بهائیان صدر مشروطیت) نیز کُشتن ناصرالدین‌شاه را به بابیان (ازلیان) نسبت داده است: از روضه‌خوان‌ها، یکی، آقا سید جمال [واعظ اصفهانی] نام داشت؛ و یکی، حاجی میرزا نصرالله [ملک‌المتکلمین]. هردو، از اهل اصفهان، و هردو، از معتقدین به یحیی. با پسرهای حاجی میرزا هادی دولت‌آبادی [یعنی حاج میرزا یحیی و حاج میرزا علی‌محمد] هم‌دست شده، و در عقب مرام و اعتقاد مذهبی (۲۴) … خیال کردند که اگر سلطان کشته شود، سلطنت به ازل می رسد. [لذا]، تیر به ناصرالدین‌شاه زدند. (۲۵) 🔶🔸واکنش میرزا یحیی صبح ازل به کشته شدن ناصرالدین‌شاه 🔹زمانی‌که خبر کُشته‌شدن ناصرالدین‌شاه پخش شد، گروهی از پیروان صبح ازل – که برای دیدار او به قبرس رفته بودند – جشنی گرفته، و او را نیز به آن میهمانی دعوت کردند. در آن جمع بود که صبح ازل، «لوح ضیافت» را به زبان عربی نگاشت. (۲۶) 🔹صبح ازل، در لوح ضیافت، از انتشار خبر کشته‌شدن «عدوّ الله» (دشمن خداوند، یعنی ناصرالدین‌شاه)، سخن گفته، و به ظلم‌های او و پدرش (محمدشاه)، در زندانی کردن «نقطه» (باب)، اشاره کرده است. او، کسی را که در «ظاهر الامر» به کارهای «عدوّ الله» می‌رسید، زندانی‌کننده‌ی باب دانسته، و او را «ظالم عنید»، خوانده است. روشن است که این شخص، میرزا تقی‌خان امیرکبیر (صدراعظم آن زمان ناصرالدین‌شاه) بود، که نقش اصلی را در سرکوب بابیان، زندانی کردن چندساله‌ی باب، و سرانجام کُشتن او داشت. والحمدلله 🔸🌺🔸-------------- 📚"سالن مطالعه" با کلی رمان، داستان، مقاله و ... مفید و خواندنی @salonemotale