به یاد ۸ آذر ۱۳۷۶ و فراتر از فوتبال
جامعه شناسی بازی ایران و استرالیا /حماسهٔ ملبورن
حالا بیستوهفت سال از آن روز خاطره انگیز میگذرد. از ۸ آذر سال ۱۳۷۶ و بازی تاریخی ایران و استرالیا که به «حماسهٔ ملبورن» شهرت دارد. اما چه رازی مهمی در پس این نامگذاری وجود دارد؟
این بازی فقط یک نوستالژی فوتبالی یا بازی نوشتالژیک نیست بلکه در درون خود شمایلی از شکوه یک استراتژی را هم بازنمایی میکند. به این معنا که ناامید نشدن و به نبرد خود ادامه دادن میتواند تراژدی را به حماسه تبدیل کند؛ به یک پیروزی باشکوه.
بازی خاطرهانگیز و تاریخی ایران و استرالیا تنها یک بازی یا اتفاق فوتبالی نیست بلکه میتوان به آن به مثابه یک رخدادِ اجتماعی نگریست و ذیل جامعه شناسی فرهنگی تحلیل کرد.
این پیروزی چنان همدلی و اتحادی بین مردم از یک سو و ملت- دولت از سوی دیگر ایجاد کرد که نیروی انتظامی هم در همراهی با شادی مردمی با آنها همراه و در شادی آنها شریک شد.
گویی همه اقشار و سطوح و طبقات اجتماعی ذیل پرچم ایران و غرور ملی به وحدت و یگانگی رسیدند و با شکوهترین شکل اتحاد و اقتدار ملی را به نمایش گذاشتند.
این نشان میدهد نسبت معناداری بین نظم سیاسی و گفتمان غالب آن و کنشمندی های اجتماعی در جامعه وجود دارد. همچنین چقدر شادی جمعی میتواند به ایجاد همدلی و همبستگی ملی یاری رساند و شکافهای اجتماعی را پر کند.
با تلاش فوتبالیستها و استراتژیهای والدر ویرا سرمربی برزیلی تیم ملی، تراژدی شکست به حماسه پیروزی، به حماسه ملبورن تبدیل شد. حالا حماسه ملبورن به یک نوستالژی تبدیل شده است.