وارد بحث جوانی شویم. در زبان عربی غالباً دو کلمه برای جوان و جوانی به کار میبرند. یکی کلمه «فتی» کلمه «شاب». کلمه فتی یعنی طراوت و شادابی، کلمه شاب یعنی حرارت و شکوفایی. هر چهار ویژگی در جوانها هست. هر کدام از اینها در یک فرد هشتاد ساله هم باشد او جوان است. حرارت داشته باشد، طراوت داشته باشد، شکوفا شود مثل زمینی که نو به نو میوه میدهد. هشتاد سال است این زمین میوه میدهد و همچنان جوان است. انسان اگر شکوفایی و حرارت و تازگی و طراوت داشته باشد، جوان است. از نظر ما حضرت امام در روزگار ما ولو هشتاد و چند سال داشت ولی یک رهبر انقلابی جوانها را به راه انداخت. پس یکی از معانی جوان شکوفایی و حرارت است. در این برنامه میخواهیم در مورد عوامل شکوفایی صحبت کنیم. چه چیزهایی جوان را شکوفا میکند که بتواند قیمتش بالا برود؟ اولین مورد آگاهی است. اگر جوانها دنبال دانش آموزی و دانش پژوهی برود، سرمایهای که خدا در وجودشان قرار داده شکوفا میشود. مثل زمین بکری که قهوهای است و چیزی ندارد، اما وقتی به باغ تبدیل میشود سر سبز و خرم میشود. جمعیتهایی را به سامان میکند. اولین چیزی که برای جوان لازم است تعلیم است. چه چیزی را تعلیم ببیند؟ صدها حدیث در این زمینه داریم. چه چیزی را باید بشناسد؟ خدای خود را بشناسد. خود خود را بشناسد، چه نقاط ضعف و چه نقاط قوتی دارم. چه تواناییهایی در وجودم هست. در چه خانهای به دنیا آمدم. چقدر استعداد دارم؟ ضریب هوشی من چقدر است؟ خودم را بشناسم. جهان اطرافم را بشناسم. در چه روزگاری زندگی میکنم. حدیث داریم اگر جوان خودش را نشناسد، استعدادهایش مُهمل خواهد ماند. تاریخ جهان و تاریخ گذشته به چه صورت است؟ خودم چه تواناییهایی دارم. با قرآن آشنایی پیدا کند. حدیث داریم اگر در جوانی قرآن بیاموزد قرآن با گوشت و خون او عجین میشود. این فرق میکند تا پیرمردی قرآن بخواند. پیرها هم قرآن بخوانند ثواب و برکت دارد اما جوان مثل غذا میماند. الآن ما غذا میخوریم چقدر جذب بدن میشود؟ کم، اما یک جوان وقتی غذا میخورد علم هم یک غذای معنوی است، جذب او میشود و به کار او میآید. امیرالمؤمنین(ع) در نامه 31 نهجالبلاغه به پسرش امام حسن فرمود: تربیت تو را با تعلیم کتاب خدا شروع کردم. «وَ تَأْوِيلِهِ وَ شَرَائِعِ الاسْلامِ وَ أَحْكَامِهِ وَ حَلالِهِ وَ حَرَامِه» هم خود قرآن، هم تفسیر قرآن و بعد احکام و فقه. امام صادق(ع) فرمود: اگر جوانی از جوانان شیعه را ببینم که در حال تفقه در دین نیست، من او را تنبیه میکنم. گاهی فرمودند: با تازیانه حاضر هستم بالای سر جوان شیعه بایستم که وقتش را برای آموزش فقه بگذارد. دین خودش را خوب بفهمد. امام صادق(ع) فرمود: «بَادِرُوا أَحْدَاثَكُمْ بِالْحَدِيثِ قَبْلَ أَنْ تَسْبِقَكُمْ إِلَيْهِمُ الْمُرْجِئَةُ» (تهذيبالاحكام، ج 8، ص 111) قبل از اینکه منحرفان سراغ جوانهای شما بیایند آنها را با حدیث آشنا کنید. معارفی که در احادیث پیامبر و ائمه آمده است. فرمودند: تشویق کنید جوانهایتان را به مناظره کردن، بحث کردن و پرسیدن. امیرالمؤمنین فرمود: جوان در جوانی اگر پرسشگر بار بیاید، در پیری پاسخگو بار میآید. پس اولین عامل شکوفایی علم است.