صفحه هشتم: امام صادق(علیه‌السّلام) فرمود: ...وای بر اهل ری از ترکها، وای بر اهل عراق از اهل ری و وای بر ایشان (اهل ری، ترکها و عراقیها) از کوسه(2). در این حدیث، مراد از «ترکها»، نیروهایی است که با رهبری شروسی از ترکیه برمی شورند و به آذربایجان و ری حمله می کنند، و مقصود از «کوسه»، نیروهای چینی تبار کوسۀ همراه شعیب بن صالح سمرقندی است که ضمن مبارزه با اهل ری، نیروهای ترک و سپاهیان سفیانی از جمله عراقیها را از مرزهای ایران بیرون می رانند و در عراق، با عراقیهایی که با شیعیان امام علی(علیه السّلام) دشمنی ورزیده اند، می‌جنگند و سپس رهسپار آزادسازی قدس شریف می‌شوند. 🌴🌴🌴 1. الفتن، ص 214، جزء 4، ح 854. 2. الإرشاد، ج 2، ص 369. شورش حسنی گیلانی در تهران پس از بروز فتنه های گوناگون و خرابیهای گسترده در ری، حسنی گیلانی، در سال ظهور امام مهدی(علیه السّلام)، در دیلمستان -مناطق کوهستانی شرق گیلان- قیام می کند و با نیروهایی از این منطقه و تبرستان به ری می‌آید و با مخالفان امام مهدی(علیه‌السّلام) در این شهر می‌جنگد و در شهر ری، کنار قبر شریف عبدالعظیم حسنی، شیعیان، به ویژه آنان که از نسل پیامبر اسلام(صلّی الله علیه وآله) می‌باشند، را به یاری خویش فرا می‌خواند و در این هنگام، شعیب بن صالح طالقانی و یارانش که برخی از آنان نیز اهل طالقان اند، به ندای یاری‌خواهی حسنی گیلانی پاسخ می‌دهند و به او می‌پیوندند. در روایتی از امام صادق(علیه السّلام)، در بارۀ اوضاع دارالفاسقین (زوراء) در آخرالزمان، چنین آمده است: ...آن گاه، خداوند آن شهر را به سبب آن فتنه ها و آن پرچمها ویران می کند تا آنکه رهگذر بر آن مکان می گذرد و می گوید: اینجا زوراء بود؟! سپس خروج می کند حسنی، جوان زیبارویی که از خطّۀ دیلم است؛ با صدای شیوایی که دارد، بانگ می زند:  ای آل احمد، پاسخ دهید ستمدیدۀ دادخواه و ندا دهندۀ از کنار ضریح را؛ پس پاسخ می‌دهند به او گنجهای خدا در طالقان(1). در اینجا یادآوری این نکته ضروری است که مبادا کسی بپندارد، چون بین دیلم، ری و طالقانِ قزوین فاصلۀ زیادی نیست، پس مراد از «گنجهای خدا در طالقان»، نیروهایی از همین طالقان است. به خدا قسم، نه چنین است؛ بلکه آنان مردانی از تالقان، مرکز استان تَخار، در شمال کشور افغانستان اند و در این باره در مبحث «قیام حسینی خراسانی»، توضیح داده ایم. امام علی(علیه السّلام) می‌فرماید: ... ویرانی این شهر در آخرالزمان جز به دست دیلمها نیست.  در ری، بر دروازۀ کوهستان، در آخرالزمان مردم بسیاری که شمارشان را جز آفریدگارشان کسی نمی داند، کشته می‌شوند(2). دروازۀ کوهستان (باب الجبل) از دروازه های ریِ قدیم بوده که به طرف مناطق کوهستانی در شمال شرقی شهر باز می شده و در سر راه تبرستان و خراسان قرار داشته است. 🌴🌴🌴 1. بحار الأنوار، ج 53، ص 5 - 14، ب 28. 2. الفتوح، ج 2، ص 80 فرار اهل تهران به قم امام صادق(علیه السّلام) می‌فرماید: ...امّا ری، پس وای بر آن از دو سویش و بی گمان امنیّتِ در آن از طرف قم و اهلش خواهد بود. گفته شد: دو سوی آن کدام است؟ فرمود: یکی از آن دو بغداد و دیگری خراسان است. زیرا در این شهر شمشیرهای خراسانیها و بغدادیها با یکدیگر برخورد می‌کنند. پس خداوند در کیفر ایشان (اهل ری) شتاب می‌کند و نابودشان می‌سازد. در نتیجه اهل ری به قم پناه می‌برند و اهل قم ایشان را پناه می دهند و سپس آنان به مکانی که به آن «اردستان» گفته می شود، جا به جا می‌شوند(1). پیش از بیان هر توضیحی یادآور می‌شویم به اعتقاد نگارنده و برخی دیگر از صاحب نظران به دلیل آشنا نبودن نویسندگان متن این حدیث با نام و منطقۀ «اَردَهار» -منطقه ای بین قم و کاشان- به اشتباه، واژۀ مشابه «اَردِستان» -شهری در استان اصفهان- را که شناخته شده‌تر می‌باشد، جای آن قرار داده اند. در این روایت مراد از «خراسانیها» گروهی از نیروهای حسینی خراسانی‌اند که با فرماندهی شعیب بن صالح به سوی ری اعزام شده اند و مقصود از «بغدادیها» گروهی از نیروهای سفیانی است که پس از فتح بغداد برای نبرد با اهل مشرق بسیج شده‌اند. خراسانیها و بغدادیها با هدف درگیرشدن با یکدیگر و نبرد با زمامداران ایران، وارد ری (تهران) می شوند و در این شهر نبردی سخت درمی گیرد. از کاربرد واژۀ «بغدادیها» در این حدیث، چنین برداشت می کنیم که عراقیها، به ویژه بغدادیها، در حملۀ سفیانی به ری با وی همکاری می‌کنند. بر اساس این روایت و حدیث دیگری(2) که از نبرد حسنی گیلانی با اهل قم خبر می دهد، گروهی از مردم ری، در پیِ ورود نیروهای خراسانی، گیلانی و سفیانی به این شهر، به قم پناه می برند و پس از حملۀ گیلانی به قم همراه با گروهی از قمیها از آنجا به اردهار می‌گریزند. 🌴🌴🌴 1. بحار الأنوار، ج 57، ص 212، ب 36، ح 20. 2. برای دیدن متن روایت، نک: مبحث «قیام حسنی گیلانی، درگیری گیلانی با اهل قم» ادامه دارد... @sarbazeyar