🚨 دلایل خشک شدن دریاچه نمک ارومیه: ✍️ از مسعود تجریشی 🔻 دریاچه ارومیه از بزرگ‌ترین دریاچه‌های نمک در دنیاست. اکوسیستم دریاچه در تعدیل دمایی آب و هوای منطقه تأثیر بسیاری دارد زیرا مانند ترموستات محیط عمل می‌کند و نوعی سپر بلا برای منطقه به حساب می‌آید. علل متعددی در خشک شدن دریاچه ارومیه ارائه شده است. خشک‌سالی و کاهش بارندگی افزایش میانگین دمایی و تغییر در نوع نزولات جوی (باران به‌جای برف) -توسعه بی‌رویه کشاورزی و افزایش بی‌محابای استفاده از آب -سد‌سازی و … اما همواره برای هر مشکل یک دلیل اصلی و مهم وجود دارد. دهه ۷۰ خورشیدی هنگامی که ایران مشغول پروژه‌های سازندگی بود علت اصلی خشک شدن دریاچه رقم خورد. یعنی ساخت پل شهید کلانتری آن هم در وسط دریاچه “پل میان‌گذر دریاچه ارومیه بر خشک شدن این دریاچه تاثیر زیادی داشته است”، براساس مطالعاتی که در همان ابتدای اجرای این پل انجام شده بود، مقرر شد یک زیرگذر در حدود هزار تا هزار و 500 کیلومتری احداث شود که انجام نشد. آب دریاچه ارومیه شامل دو بخش شور و شیرین بود، وقتی این شیرینی و شوری با هم مخلوط می‌شدند یک انتقال آب بین شمال و جنوب صورت می‌گرفت و باعث می‌شد شوری دریاچه یکنواخت شود اما با ساخت این پل این گردش آب بین رودخانه قطع شد. با بسته شدن اتصال شمال و جنوب؛ به دلیل عدم گردش آب در دریاچه ارومیه (اختلال در گردش دریاچه)، حجم رسوبات در دو جبهه از پل زیاد و عمق آب کمتر و این امر باعث افزایش تبخیر در دریاچه ارومیه شد. 🔹 در حالت کلی ۴ دلیل عمده خشک شدن دریاچه ارومیه عبارتند از : 🔻 ایجاد سدها و جمع شدن آب پشت این سدها نیز باعث شده تا آب به اندازه کافی به دریاچه ارومیه نرسد و علاوه بر این، مصارف کشاورزی و حفر چاه‌های غیرمجاز، گرم شدن هوا و ایجاد پل میان‌گذر از وسط دریاچه در خشک شدن دریاچه ارومیه دخیل بوده است. میزان منیزیم موجود در آب دریاچه ارومیه افزایش و میزان سدیم آن کاهش یافته که باعث رسوب نمک در این دریاچه شده و این مسئله یک خطر جدی برای دریاچه است. 1️⃣ ایجاد سد در مسیر رودخانه‌هایی که در حوضه آبریز دریاچه ارومیه قرار گرفته‌اند، سدهای بی‌شماری ساخته شده است. در آذربایجان غربی و ارومیه حدود ۲۲ سد ساخته شده که ۸ عدد از آن‌ها به بهره‌برداری رسیده است. در استان آذربایجان‌شرقی از بین ۳۶ سد احداث شده حدود ۲۲ سد به بهره‌برداری رسیده و ۴ سد نیز در استان کردستان ساخته شده است. یعنی چیزی در حدود ۶۲ د که حدود ۳۴ سد از آن‌ها به بهره‌برداری رسیده و میزان آب ورودی به دریاچه را کاهش داده است. در مجموع بر اساس برخی از آمارها می‌توان گفت که حدود ۴۴ سد در طی ۳ دهه گذشته بر روی حوضه آبریز دریاچه ارومیه ساخته شده است. 2️⃣ حفر چاه‌های غیرمجاز در اطراف دریاچه ارومیه و حوضه آبریز دریاچه در طی این سال‌ها حدود ۴۸ هزار حلقه چاه غیرمجاز حفر شده است که این موضوع باعث کاهش سطح آب‌های زیرزمینی و میزان آب‌های زیرزمینی این منطقه شده است. در این منطقه حدود ۶۸۰ هزار هکتار سطح در زیر کشت قرار گرفته است. برای مقایسه بیشتر میزان بهره‌برداری از آب‌های زیرزمینی در این منطقه را در بین سال‌های گذشته مقایسه می‌کنیم. در سال‌های ۵۲ ـ ۱۳۵۱ این میزان معادل ۶۹۷.۷ میلیون متر مکعب بوده در حالی‌که در سال‌های ۹۳ ـ ۱۳۹۲ مقدار بهره‌برداری به ۲۴۰۱.۶ میلیون متر مکعب یعنی چیزی در حدود ۳٫۵ برابر سال‌های قبل رسیده است. 3️⃣ افزایش دمای هوای جهانی در واقع در این دو دهه گذشته دمای هوای کره زمین به میزان ۲ درجه سانتی‌گراد افزایش یافته که باعث کمبود بارش‌های فصلی و تشدید بحران افزایش گرمای هوا شده است. با این حال این موضوع را به‌عنوان عامل خشک شدن دریاچه ارومیه نمی‌توان در نظر گرفت. چرا که آمارهای بارش سالانه در حوضه آبریز دریاچه ارومیه در مدت ۵۰ سال اخیر بیان می‌کند که در این حوضه ما شاهد کاهش چشمگیر بارندگی نبوده‌ایم. متوسط بارندگی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه نزدیک به ۳۵۱ میلی‌متر است. این میزان تنها در ۳ سال متوالی ۱۳۷۷ تا ۱۳۷۹ کاهش پیدا کرد و به زیر خط نرمال بارندگی منطقه رسید. اما در دیگر سال‌ها، میزان بارش در حد نرمال بوده است. پس افزایش دمای هوا و کاهش بارندگی را نمی‌توان به‌عنوان عامل خشک شدن دریاچه ارومیه دانست. 4️⃣ جاده میان‌گذر دریاچه ارومیه در سال‌های اخیر احداث جاده‌ای غیراصولی از میان دریاچه ارومیه باعث دو نیم شدن دریاچه ارومیه شده که بعضی از کارشناسان اذهان داشته‌اند این موضوع نیز می‌تواند عامل خشک شدن دریاچه ارومیه باشد. این کارشناسان گفته‌اند که این جاده در روند طبیعی دریاچه اختلال ایجاد کرده و در کنار عوامل دیگر باعث خشک شدن #دریاچه_ارومیه شده است. 🌐 آدرس صفحات ما در شبکه‌های اجتماعی 🔻 yek.link/sardabir 👇 ☫ @sardabir313 ☫