3. دلالت نکته کلیدی در روایت امام جواد (ع) تاکید بر مفهوم تعبیر المساجد در آیه «وَ أَنَّ الْمَساجِدَ لِلَّهِ فَلا تَدْعُوا مَعَ اللَّهِ أَحَداً » و نقش آن در تبیین « َأيْدِيَهُمَا...» است؛ میان این دو آیه و به طور خاص مفهوم سازی قرآن از تعابیر «المساجد» و «ید», پیوندی از نوع تبیین و ترجمان بر قرار شده که امام با استفاده از این ترابط معنایی و مکانیزم ارجاع درونی آیات به یکدیگر به رفع اجمال از « َأيْدِيَهُمَا...» پرداخته است. از این رو اصالت تعابیر قرآنی قاعده زرین امام جواد (ع) در استنطاق و تبیین آیه «فَاقْطَعُوا أَيْدِيَهُمَا...» با آیه «وَ أَنَّ الْمَساجِدَ لِلَّهِ..» است. برای روشن شدن کاربست این قاعده از سوی امام جواد (ع) ضروری است ابتدا مفهوم المساجد در بافت و سیاق آیه «وَ أَنَّ الْمَساجِدَ لِلَّهِ..» به دست بیاید تا چرایی و چگونگی تبیینی بودن آن برای «أَيْدِيَهُمَا...» روشن گردد. برای وصول به این هدف توجه به مفهوم و خصائص تعبیر المساجد در آیه «وَ أَنَّ الْمَساجِدَ لِلَّهِ.. » ضروری است. کلمه المساجد جمع مکسر مسجِد و مسجَد است (جوهری, 1956, 2 : 484). مسجِد کاربرد اسمی دارد زیرا برابر قاعده مصدر به وزن مفعَل می‏آید و البته برخی هر دو وجه را صحیح دانسته‌اند (زبیدی, 1994, 5 : 7). بر پایه آرای لغت شناسان حداقل دو معنا برای مسجد در ساختار اسمی آن قابل ارائه است. بر پایه معنای نخست, مسجد، بر وزن مفعِل، اسم مکان و زمان از ریشه «سجد» به معنای زمان و مکانی برای سجده کردن است. این واژه در آیه «ِوَ أَقیمُوا وُجُوهَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِد» ( اعراف, 29) در همین معنا به کار رفته است (زمخشرى، 1407, 2: 99؛ طبرسی, 1377, 1: 433). بر پایه معنای دوم مسجَد به اعضائی از بدن انسان استعمال می¬شود که حالت سجده شرعی، از قرار گرفتن آن‏ها بر زمین شکل می‏گیرد که شامل پیشانی, دو کف دست, دو زانو, انگشتان بزرگ دو پا هستند. این معنا به عنوان یکی از وجوه معنایی آیه «وَ أَنَّ الْمَساجِدَ لِلَّهِ ...» در تفاسیر مطرح شده است (طوسی، بی¬تا,10: 155 ؛ فخر رازی,1420, 30 : 674) و مشابه آن در روایات امامیه (حر,1414, 3, 6) و متون فقهی شیعه به شکل «ویجعل الكافور على مساجد المیّت» (طوسی,1407, 1: 703) به کار رفته است . با توجه به ادله ذیل کلمه مساجد در آیه «وَ أَنَّ الْمَساجِدَ لِلَّهِ فَلا تَدْعُوا مَعَ اللَّهِ أَحَداً » در معنای دوم به کار رفته است: 1.3. تناسب با سیاق قرآن سیاق آیات قبل و بعد آیة «وَ أَنَّ الْمَساجِدَ لِلَّهِ...» قرینه لفظی استواری است که مقصود از الْمَساجِدَ هفت عضو از بدن نمازگزار هنگام سجده و از جمله دو کف دست است زیرا در این آیات سخن از اقامه نماز توسط محمد (ص) است که از سجده بر بتان خودداری و فقط برابر خداوند کعبه سجده و قیام و قعود داشته است. مضمون آیه پیشین, تهدید به عواقب تلخ اعراض از ذکر خداوند است: « وَمَنْ يُعْرِضْ عَنْ ذِكْرِ رَبِّهِ يَسْلُكْهُ عَذَابًا صَعَدًا» و آیات بعدی آن- « وَأَنَّهُ لَمَّا قَامَ عَبْدُ اللَّهِ يَدْعُوهُ كَادُوا يَكُونُونَ عَلَيْهِ لِبَدًا قُلْ إِنَّمَا أَدْعُو رَبِّي وَلَا أُشْرِكُ بِهِ أَحَدًا » - به اقامه نماز رسول خدا (ص) اشاره دارند که مشرکان عرب را ناخوشایند آمده بود و آهنگ آن داشتند که علیه رسول خدا (ص) اقدام شومی نمایند (طبری,1412, 29: 146 – 148). هم نشینی تعابیر «قَامَ ... يَدْعُوهُ » و « أَدْعُو رَبِّي» با عبارت « وَلَا أُشْرِكُ بِهِ أَحَدًا » در آیه اخیر نشان می¬دهد که مقصود از این قیام برای دعاکردن, انجام عبادتی خاص است که پیش¬تر در جمله « فَلا تَدْعُوا مَعَ اللَّهِ أَحَداً » به آن اشاره شده است؛ ابن¬عباس(طبری, 1412, 29: 146) از مفسران صحابه و سعید بن جبیر(طبری, 1412, 29: 146) از تابعان تصریح دارند که مقصود از آیه نماز گزاردن است؛ زمخشری نیز همین قول را ترجیح داده است(زمخشری,1407, 4 :170) و علامه طباطبایی نیز با توجه با سیاق مقصود از دعا در «قَامَ ... يَدْعُوهُ » و « أَدْعُو رَبِّي» را سجد¬ه یا نمازخواندن دانسته است زیرا سجده روشن ترین مصداق عبادت خداوند است و نماز نیز متضمن سجده است از این رو معنای آیه چنین است: بر من وحی شده است که اعضای سجده به خداوند اختصاص دارد پس با آنها فقط خداوند را سجده کنید یا وی را عبادت کنید و غیر خداوند را با آنها سجده یا عبادت نکنید (طباطبایی,1417, 2 : 50).