به گزارش خبرنگار ایکنا، نشست «درآمدی بر نیایشهای سردار شهید حاج قاسم سلیمانی؛ گونهها، مضامین و مستندات» امروز چهارشنبه ۳ دیماه، با حضور حجتالاسلام والمسلمین علی راد، دانشیار پردیس فارابی دانشگاه تهران و رئیس بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، نمایندگی قم برگزار شد. در ادامه متن صحبتهای وی را میخوانید:
ابتدا سالگرد شهادت سردار سلیمانی را تسلیت عرض میکنم. موضوع بحث ما نیم نگاهی بر نیاشهای سردار شهید سلیمانی است که اسم آن را درآمدی بر این نیایشها نامگذاری کردهایم و با این کلیدواژه قصد ما این بود که بحثی مقدماتی برای این همایش ارائه کنیم تا در قالب این مقدمه، مخاطبان را به مطالعه مکتب شهید سلیمانی از منظر دعا و نیایش دعوت کنیم. این هدف اصلی و غایی ما از فرهیختگان است تا شاهد خوانش این دعاها و جایگاه فاخر آن باشیم. این بُعد از شخصیت ایشان شناخته شده است و قصد ما تأکید بر این بُعد و تعمیق و دقت نظر در شناخت آن است، نه اینکه معتقد باشیم این بعد از زندگی شهید سلیمانی مغفول باشد. البته پرداختن به این مقوله در مکتب آن شهید مجالی بیش از این میطلبد.
نکته مقدماتی دیگر اشاره به ابعاد متنوع شهید سردار سلیمانی است. این مکتب، مکتبی جامع الاطراف و ذوابعاد است و هنوز ابعاد آن شناخته نشده است و شاید نیاز به زمان، مطالعه و پژوهش داشته باشیم تا تمام ابعاد، مؤلفهها و قوانین این مکتب استخراج شود اما فیالجمله میدانیم این مکتبی جامع است که خروجی و فارغ التحصیلان آن خود شهید سلیمانی و امثال وی هستند. حال سؤال این است که این چه مکتبی است که توانایی پرورش چنین شخصیتهایی کم نظیر دارد که محبوب قلوب باشند؟
مکتب شهید قاسم سلیمانی از منظر سیاسی، نظامی، اطلاعاتی، امنیتی، فرهنگی، اجتماعی، بینالمللی و ابعاد دیگر قابل مطالعه است اما یکی از ابعاد و مؤلفههای این مکتب مؤلفه معنویت است. در بحث معنویت، مهمترین شاخصه این مکتب، عبادت و نیایش است؛ چراکه تجلی معنویت در مکتب شهید سلیمانی در دعا و سر و سلوک متجلی است. از این رو بحث ما کاملاً در پیوند با مکتب ایشان است. نکته دیگر این است که بنده از زمانی که قرار بود این موضوع را ارائه دهم بسیار خرسند شدم و توفیقی دانستم تا حیات و زندگی شهید سردار سلیمانی و سخنرانی و تجارب دیگر از شخصیت شهید را دوباره مرور کنم و آن را ادای دینی میدانم که بر ما دارند. بنده خودم را مدیون شخصیت و تلاشهای ایشان میدانم و این برایم بسی مایه افتخار است.
روش بنده در این بحث، روش تحلیل محتوا است. اگر بخواهیم این بحث را تعریف کنیم ابتدا یک بانک الفاط و مضامین را درباره نیایش و دعا گردآوری کردیم تا مشخص شود کدام الفاظ بیانگر دعا و نیایش هستند. با این الفاظ و مفاهیم سراغ منابعی رفتیم که بتوانیم این الفاظ را از آن استخراج کنیم. منابعی که مراجعه کردیم در ابتدا منابعی هستند که به امضا یا قلم و یا بیان شهید بوده است که از جمله آنها وصیتنامه شهید سلیمانی است. همچنین به دستنوشتههایی که از وی باقی مانده است مراجعه کردیم.
منابع دیگر ما منابع شفاهی همانند مجموعه سخنرانیهای شیهد سلیمانی در نشستهای علمی، مذهبی و سیاسی بودهاند. این سخنرانیها متنوع است و در سالگردهای عملیاتهای دفاع مقدس، به مناسبت انقلاب اسلامی یا ایام شهادت برخی از سرداران ارائه شده است. این بخش بسیار ارزشمند بود. منابع سومی که سراغ آنها رفتیم خاطراتی بود که دیگران از شخصیت و سیر و سلوک ایشان داشتند که آنها هم کارآمد بودند و استفاده زیادی از آنها کردیم.
ما این دادهها را دستهبندیِ موضوعی کرده و سپس تلاش کردیم آنها را به بخشهای مختلف تقسیم و از آنها استخراخ مقوله کرده و سپس مقولات را به عام و خاص تقسیم و از آنها گزارههایی را استخراج کردیم. مجموع این گزارهها نشانه کارکرد و جایگاه دعا در مکتب شهید است. بر پایه این گزارهها میتوانیم نظریه جایگاه دعا در مکتب شهید سلیمانی را تقریر کنیم.
محور بعدی ما مفاهیمی است که در این نشست به آنها ارجاع میدهیم. اولین مفهوم که اساسی و بنیادی در این بحث است مفهوم دعا است که معادل فارسی آن را نیایش گذاشتهایم. دعا در لغت به صدا زدن، یاری طلبیدن یا به امری تشویق نمودن آمده است لذا در معنای لغوی دعا باید دقت کرد که دعا صرفاً استمداد نیست بلکه مفاهیم دیگری نیز دارد. مفهوم دیگر گفتوگو با خداوند است که در این مکتب بروز و ظهور زیادی دارد و اساساً این مکتب به گونهای مکتب گفت و گو و نقد و نظر است. حال سؤال این است که این قدرت گفتمانی شهید سلیمانی از کجا نشئت میگیرد؟ قطعاً یک بخش از این قدرت دیالوگی ریشه در گفتوگوهای عمیق و مستمر با خداوند متعال دارد.