بازنشر یادداشت
*روستا* برای *نوآوری*
در تقویم رسمی کشور، روز 15 مهر ماه بعنوان " *روز روستا و عشایر* " نام گذاری شده است تا به این بهانه، توجه بیشتری به این *قشر مهم و نقش آفرین* معطوف گردد و از این *تلاشگران سختکوش* و بی ادعا، به طرق ممکن، تقدیر و تشکر بعمل آید.
ظاهرا، *مهاجرت های گسترده روستائیان* و خالی از سکنه شدن بعضی روستاها، توجه *اکثر مسئولین دولتی* و *غیردولتی* را به *روستاها* جلب نموده و هر دستگاهی سعی میکند که *مداخله ای در روستا* نموده و به *بهبود وضعیت زندگی روستائیان* کمک کند.
از طرف دیگر، بعضی از اندیشمندان نگران هستند که مبادا مسئولین دولتی و حاکمیتی و یا بعضی مداخلهگران (از طیفهای مختلف *موسسات خیریه* ، *تشکلهای مردم نهاد* ، دانشگاهها، *اردوهای جهادی* ، نهادهای حاکمیتی و نظایر آن)، *نگاه درست و شایستهای* نسبت به *هموطنان روستائی* نداشته و بعضا با *نگاههای ترحم آمیز و دلسوزانه* ، حرمت روستا و *شأن* و *منزلت روستائیان* را آنطور که باید و شاید، رعایت نکنند.
*روستا* از *رُستن* و *رویش* و *رشد* و *شکوفایی* میآید و تا چند دهه پیش، روستاها دارای *نظام تولیدی کارآمد* و نسبتا مستقلی بودند و نه تنها به شهرها وابسته نبودند بلکه سهم مهمی در تامین نیازهای غذایی شهرها داشتند.
در گذشته و قبل از ورود و مداخله نهادهای مختلف در روستا، *جو روستا* مملو بود از *صفا* ، *صمیمت* ، *سادگی* ، *صداقت* ، *همدلی* ، *همیاری* ، *وفاق* و *دوستی* ولی کم کم از طرق مختلف (بخصوص از طریق پخش *برنامههای صدا و سیما* و سایر رسانهها) *فرهنگ شهرنشینی* به روستاها نفوذ نمود و آن *روحیات* و *ساده زیستیها* دچار تغییر شد.
بدلیل برخی *دلسوزیهای بیمورد* و مداخلات نادرست بعضی از *نهادهای حمایتی* ، *هویت* و *منزلت روستاها* دچار آسیب شد و بعضی از روستائیان *بدعادت* شده و به کمکهای بیرونی و حمایتی *وابسته* شدند.
هر چند در مداخلات بعضی از نهادها، *شعار توسعه درونزا و متوازن* داده میشود ولی اکثر رویکردها، *بالا به پایین* است و به *دانش بومی* ، پتانسیلها و *استعدادهای اهالی روستا* ، کمتر توجه می شود.
غافل از آنکه *روستاها به دو دلیل می توانند منشأ نوآوریها* و بروز و ظهور *خلاقیتها* و *کارآفرینیها* باشند:
دلیل اول، آن است که اکثر *روستاها* (بخصوص روستاهای دورافتاده از شهرها) دارای *محیط سالمی* (هوای پاک، آب و غذای سالم و طبیعی، مناظر زیبا و روح بخش و ...) هستند و *آرامش* و *آسایش* در آنجا حکمفرماست و از آنجایی که *عقل سالم در بدن سالم* است، پس روستا میتواند محیطی برای *خلق ایده* و *ظهور نوآوریها* باشد، همانطور که طبیعت و محیط آرام روستا، *الهام بخش* بسیاری از *دانشمندان* و *هنرمندان* بوده است و خیلی از بزرگان جهت دستیابی به آرامش نسبی و *تمرکز بیشتر* به محیط روستا پناه بردهاند.
دلیل دوم، آن است که اخیرا خیلی از روستاها دچار *مشکلات اقتصادی - اجتماعی* و *محیط زیستی* شدهاند و از آنجایی که *مادر اختراع، احتیاج است* ، چه بسی *روستائیان باهوش* و *سختکوش* ، راههایی را جهت *حل مشکلات* خویش و یا *سازگاری با تغییر شرائط محیطی* ابداع کنند که به ذهن خیلی از محققان و دانشمندان ساکن شهرها نرسد.
در طول تاریخ، *روستائیان* شاهد بروز *اتفاقات* و *ناملایمات* زیادی (بروز بلایای طبیعی نظیر زلزله، سیل و خشکسالی، و یا جنگ و یا تغییرات سیاسی و امنیتی و ...) بودهاند ولی همواره با آن هوش سرشاری که دارند، *مناسبترین استراتژی* را جهت *تامین معیشت* خویش و تطبیق با شرائط جدید اتخاذ نمودهاند.
به منظور *شناسایی نوآوران روستایی* و تقدیر و تشکر از آنها و پرورش و تکمیل ایدههای خلاقانه و نوآورانه آنها و بسترسازی جهت سهولت تعمیم آن نوآوریها و تجربیات موفق، و استفاده از ظرفیت آن نوآوران بعنوان *عامل تغییر* و *دستیابی به شکوفایی* و *رونق تولید* در محیط روستا، کانون تکرا (یک NGO فعال در حوزه توسعه کارآفرینی روستایی) اقدام به برگزاری "جشنواره روستایی شو" از سال 1398 نموده است تا در راستای *مسئولیت اجتماعی* خویش، گام کوچکی در این زمینه برداشته باشد.
انتظار میرود با *توجه جدی مسئولین ذیربط به نوآوران روستایی* بخصوص *نوآوریهای بازارآفرین* ، بستر شکوفایی و *تحقق توسعه درونزا و آباداني* هر چه بيشتر روستاها فراهم شود.
سيد ابوالفضل *ميرقاسمي*
عضو *شورای راهبری* و *کمیته علمی و داوری* جشنواره روستایی شو
www
rsweek.ir
@roustaei_sho
*کانون تکرا*
www.takra.ir