بسم الله
گاهی در ادبیات علوم اجتماعی و انسانی معاصر از واژه‌ی #معنویت استفاده می‌شود. برخی از دوستان ما از به کارگیری این واژه بسیار لذت برده و فکر می‌کنند کلمه‌ی خوبی است و بر اساس مبانی اسلامی ما درست است. در این‌جا به صورت کوتاه تفاوت دین و معنویت را می‌نویسم:
می‌توان گفت دین، مجموعه‌ای از باورها، آموزه‌ها، اعمال و مناسک که توسط یک گروه یا جامعه خاص ترویج می‌شود. بر جنبه‌های بیرونی و اجتماعی تجربه انسانی تمرکز دارد. با هویت گروهی، مناسک، نهادها و آموزه‌های خاص مرتبط است به عنوان نمونه می‌توان از مسیحیت، اسلام، بودیسم یاد کرد. معنویت اما تجربه شخصی معنا، هدف و اتصال به چیزی فراتر از خود معنا می‌شود. بر جنبه‌های درونی و فردی تجربه انسانی تمرکز دارد. با تجربه‌های شخصی، احساسات و ارزش‌های فردی مرتبط است. مدیتیشن، یوگا، ارتباط با طبیعت را می‌توان از نمونه‌های معنویت برشمرد. تفاوت‌های کلیدی این دو اصطلاح، در ابعاد مختلفی قابل ترسیم است؛ به عنوان نمونه:
1. تمرکز:
دین: بر هویت جمعی، ارزش‌ها و آموزه‌های مشترک یک گروه یا جامعه خاص تأکید دارد. دین چارچوبی برای تعاملات اجتماعی، مناسک و نهادهای مذهبی را فراهم می‌کند و به پیروان خود حس تعلق و انسجام القا می‌کند.
معنویت: بر تجربیات فردی و درونی معنا، هدف و اتصال به چیزی فراتر از خود تمرکز دارد. معنویت منحصر به فرد هر فرد بوده و لزوماً با هویت گروهی یا مذهبی خاص مرتبط نیست.
2. خاستگاه:
دین: ریشه در آموزه‌ها، متون و باورهای مقدس دارد که توسط بنیانگذاران یا رهبران مذهبی ارائه شده‌اند. این آموزه‌ها غالباً از طریق وحی، سنت شفاهی یا متون مذهبی منتقل می‌شوند و به عنوان منبع اصلی حقیقت و هدایت برای پیروان تلقی می‌شوند.
معنویت: می‌تواند از منابع مختلفی سرچشمه بگیرد، از جمله تجربیات شخصی، تأملات فلسفی، ارتباط با طبیعت یا هنر. معنویت لزوماً با آموزه‌های مذهبی خاص مرتبط نیست و می‌تواند در افراد بدون وابستگی مذهبی نیز شکل بگیرد.
3. بیان:
دین: غالباً از طریق اعمال و مناسک بیرونی مانند عبادت، دعا، شرکت در مراسم مذهبی و اطاعت از قوانین و آموزه‌های دینی بیان می‌شود. این اعمال و مناسک به ایجاد هویت و انسجام گروهی در میان پیروان یک دین کمک می‌کنند و تعهد آنها را به باورها و ارزش‌های مشترک نشان می‌دهند.
معنویت: از طریق تجربیات و احساسات درونی مانند مراقبه، یوگا، دعا، ارتباط با طبیعت یا خلاقیت هنری بیان می‌شود. این تجربیات فردی به افراد کمک می‌کنند تا به احساس معنا، هدف و تعالی در زندگی خود دست یابند و با چیزی فراتر از خود ارتباط برقرار کنند.
4. هدف:
دین: غالباً بر اطاعت از خدا یا قدرت‌های برتر، رستگاری معنوی و پیروی از آموزه‌های دینی به منظور دستیابی به زندگی پس از مرگ متمرکز است. دین به پیروان خود چارچوبی اخلاقی و معنوی برای زندگی ارائه می‌دهد و به آنها کمک می‌کند تا جایگاه خود را در جهان درک کنند.
معنویت: بر یافتن معنا و هدف در زندگی، رشد شخصی، صلح درونی و ارتباط با چیزی فراتر از خود تمرکز دارد. معنویت لزوماً با مفاهیم مذهبی مانند رستگاری یا زندگی پس از مرگ مرتبط نیست و به دنبال ارتقای رفاه کلی فرد در زندگی این‌دنیایی است.
#سه_میم
@semimm