حمید اکبری:
1⃣1⃣باعث فساد وگمراهی
اَلعَقلُ يَهدى و َيُنجى، و َالجَهلُ يُغوى وَ يُردى؛
عقل راهنمايى مى كند و نجات مى دهد و نادانى گمراه مى كند و نابود مى گرداند.غرر الحکم و درر الکلم،ص51
2⃣1⃣ صبور نیست
على عليه السلام :
زكوةُ العَقلِ احتِمالُ الجُهّالِ؛
زكات عقل تحمّل نادانان است.
غرر الحکم و درر الکلم ص 56
3⃣1⃣ دارای عزّت نیست
على عليه السلام :
اَلصِّدقُ عِزٌّ وَالجَهلُ ذُلٌّ؛
راستى عزّت است و نادانى ذلّت.
تحف العقول، ص 356
4⃣1⃣ لجاجت
پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم:
إِيَّاكَ وَ اللَّجَاجَةَ فَإِنَّ أَوَّلَهَا جَهْلٌ وَ آخِرَهَا نَدَامَة
از لجاجت و لجبازی بپرهیز که آغاز آن نادانی و فرجام آن پشیمانی است
5⃣1⃣حیای غیر منطقی
قال النبی صلی الله علیه وآله وسلّم:الحیاءُ حیاءان، حیاءُ عقلٍ وحیاء حُمْقٍ، وحیاء العقل العلم وحیاءُ الحُمقِ الجهل.
حیاءِ عقل آن است که انسان از روی عقل احساس حیاء کند، مثل حیاء در هنگام ارتکاب گناه، و یا حیاء در مقابل کسانی که احترامشان لازم است و این حیاء، علم است یعنی رفتاری عالمانه می‌باشد.
و حیاء جهل آن است که از پرسیدن و یادگرفتن یا از عبادت‌کردن و امثال آن، حیاء کند (مثل کسانی که در بعضی محیطها، از نماز خواندن، خجالت می‌کشند) و این حیاء، رفتاری جاهلانه است.
6⃣1⃣واعظ غير متّعظ
عنه عليه السلام : كَفى بِالمَرءِ جَهلاً أن يُنكِرَ عَلَى النّاسِ ما يَأتي مِثلَهُ
امام على عليه السلام : در نادانى انسان همين بس كه بر مردم كارهايى را خُرده بگيرد كه مانند آنها را خود انجام مى دهد.
5⃣1⃣ دارای عجب(مغرور، ازخود راضی)پيامبر صلي الله عليه و آله فرمودند
]کَفی بالْمَرءِ عِلماً أن یَخشَی اللهَ،
و کَفی بالْمَرءِ جَهلاً أن یُعجَبَ بنَفسهِ
برای عالم بودن آدمی، همین بس است که(در خلوت و در قلب) از عقوبت عمل بترسد، و برای نادانی او همین بس که از خودْ راضی باشد.
6⃣1⃣ نشناختن عیب خود:
امیرالمومنین علیه السلام:
مرد را همين زيركي بس، كه عيب هاي خود را بشناسد؛ در ناداني مرد همين بس، كه عيب هاي خويش را نشناسد.
كََفَي بِالمَرءِ كَيِّساً أَن يَعرِفَ مَعَايِبَهُ، كَفَي بِالمَرءِ جَهلاً أَن يَجهَلَ عَيبَهُ.
غرر الحكم، حدیث 7040
7⃣1⃣ نشناختن جایگاه خود:
الإمامُ عليٌّ عليه السلام : العالِمُ مَن عَرَفَ قَدرَهُ ، و كَفى بِالمَرءِ جَهلاً ألاّ يَعرِفَ قَدرَهُ
امام على عليه السلام : عالم كسى است كه قدر و منزلت خود را بشناسد و آدمى را همين نادانى بس كه منزلت خود را نشناسد.
8⃣1⃣ خودپسند
كَفي بِالْمَرءِ فِقهاً إذا عَبَدَ اللهَ، و كَفي بِالْمَرءِ جَهلاً إذا اُعجِبَ بِرَأيِهِ.
براي دانايي آدمي، كافي است كه بندگيِ خدا كند و براي ناداني، بس است كه شيفته رأي خود باشد.كنز العمّال،ح28801
9⃣1⃣ أنس و ألفت نمی گیرد:
امام على عليه السلام :اَلْعَقْلُ حَيْثُ كانَ آلِفٌ مَاْلوفٌ ؛
عقل هر كجا باشد، انس گيرنده و الفت پذيراست
.غررالحكم،ح۱۲۵۱
0⃣2⃣ انجام گناه بدتر ازفاجر:
اَثْنى قَوْمٌ بِحَضْرَتِهِ صلي الله عليه و آله عَلى رَجُلٍ حَتّى ذَكَروا جَميعَ خِصالِ الْخَيْرِفَقالَ رَسولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: كَيْفَ عَقْلُ الرَّجُلِ؟ فَقالوا: يا رَسولَ اللّه ِ نُخْبِرُكَ عَنْهُ بِاجْتِهادِهِ فِى الْعِبادَةِ وَ اَصْنافِ الْخَيْرِ تَساَلُنا عَنْ عَقْلِهِ؟! فَقالَ صلي الله عليه و آله: اِنَّ الاَْحْمَقَ يُصيبُ بِحُمْقِهِ اَعْظَمَمِنْ فُجورِ الْفاجِرِ، وَ اِنَّما يَرْتَفِعُ الْعِبادُ غَدا فِى الدَّرَجاتِ وَ يَنالونَ الزُّلْفى مِنْ رَبِّهِ عَلى قَدْرِ عُقولِهِم؛
گروهى در حضور پيامبر اسلام، مردى را ستايش كردند و همه ويژگى هاى خوب رابرايش بر شمردند. رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمودند: «عقل او چگونه است؟». گفتند: «اى رسول خدا! ما از جديت او در عبادت و ديگر خوبى ها سخن مى گوييم و شما از عقل اومى پرسيد؟». فرمودند: نادان از روى نادانى به زشتى هايى بزرگ تر از زشتى هاى انسان گنهكار دست مى زند. همانا بندگان به ميزان عقلشان در روز قيامت به درجه بالاتر نائل وبه پروردگارشان نزديك مى شوند.[تحف العقول، ص ۵۴]
حمید اکبری 4/ 3 /1401
صفحه (2)
@serathamed