حمید اکبری:
موضوع:تأملی درکلام امام سجادعلیه السلام
إنَّ الْمَعْرِفَةَ، وَ كَمالَ دینِ الْمُسْلِمِ تَرْكُهُ الْكَلامَ فیما لایُغْنیهِ، وَ قِلَّةُ ریائِهِ، وَ حِلْمُهُ، وَ صَبْرُهُ، وَ حُسْنُ خُلْقِهِ.
همانا معرفت و كمال دین مسلمان در گرو رها كردن سخنان و حرفهایی است كه به حالش سودی ندارد. همچنین از ریاء و خودنمایی دوری جستن و در برابر مشكلات زندگی بردبار و شكیبا بودن و نیز دارای اخلاق پسندیده و نیك سیرت بودن است.
تحف العقول: ص ۲۰۲، بحارالانوار: ج ۲، ص ۱۲۹، ح ۱۱.
1⃣ بدون معرفت، دین انسان به کمال نمی رسد(إنَّ الْمَعْرِفَةَ، وَ كَمالَ دینِ الْمُسْلِمِ) واو تفسیری است
2⃣ ترک کلام بیهوده نشان معرفت و بلوغ در دین انسان است
تَرْكُهُ الْكَلامَ فیما لایُغْنیهِ،
3⃣ کسی که ریا می کند در معرفت و دین ضعیف است( قِلَّةُ ریائِهِ)
4⃣حلم و صبر نتیجه معرفت و دین کامل است
فرق حلم و صبر در روایت زیر روشن میشود قال السجاد علیه السلام :
ما مِنْ جُرْعَةٍ أحَبُّ إلی اللّهِ مِنْ جُرْعَتَیْنِ: جُرْعَةُ غَیْظٍ رَدَّها مُؤمِنٌ بِحِلْمٍ، أوْ جُرْعَةُ مُصیبَةٍ رَدَّها مُؤمِنٌ بِصَبْرٍ.
نزد خداوند متعال حالتی محبوبتر از یكی از این دو حالت نیست: حالت غضب و غیظی كه مؤمن با بردباری و حلم از آن بگذرد و دیگری حالت بلا و مصیبتی كه مؤمن آن را با شكیبائی و صبر بگذراند.
مستدرك الوسائل:ج۲ص۴۲۴ح ۲۱
حلم درحالت غضب و درمقابل رفتار بد
و صبر در حالت بلا و در مقابل مصیبت است
5⃣ انسانی که بد اخلاق است دینش کامل نیست و معرفت او ناقص است(حُسْنُ خُلْقِهِ.)
6⃣شايد تعبیر قلة ریا برای این باشد که اخلاص ناب در هر جا و همیشه بسیار مشکل است اما کسی که دارای معرفت است از ریای کمتری برخوردار است و بیشتر اعمالش خالصانه است و همین اندازه(قلة ریا) نیز رسیدن به کمال دین برای توده مردم است
7⃣ شاید از سیاق و ترتیب کلام امام چنین برداشت کرد که معرفت صحیح باعث کمال دین و کمال دین باعث ترک کلام بیهوده و ترک کلام باعث تقویت اخلاص و ترک ریا باعث حلم و حلم باعت صبر و صبر نیز باعث خوش اخلاقی انسان است
8⃣ ثمره معرفت اگر ترک کلام بیهوده و ترک ریا و رسیدن به حلم و صبر و اخلاق نباشد اصلا معرفت نیست حتی اگر بالاترین مدارج علمی را داشته باشد
9⃣ سنجش معرفت صحیح و دین کامل به میزان فاصله با عناوین مذکور در روایت است هر چقدر اخلاق نیکو تر، صبور تر، حلیم تر، مخلص تر و کم حرف تر باشد به همان میزان عالم تر و متدین تر خواهد بود
🔟شروع سلوک، ترک کلام بیهوده و کمال و قله دینداری رسیدن به اخلاق نیک است
حمید اکبری 16 /12/ 1400
@serathamed