🔺 "قُل اَعوذُ بِرَبِّ النّاس"
بگو: پناه میبرم به صاحب انسانها.
مرحوم [سیّد عبدالله] شُبَّر، صاحب تفسیر مختصر قرآن، میفرماید: «خُصُّوا بِالذِّکرِِ تَشریفاً لَهم» [تفسیر القرآن الکریم، سیّد شبر، ص۵۶۹]
چرا فرمود: ربّ النّاس؟ و نفرمود: ربّ الشّمس، ربّ الأرض و چیزهای دیگر؟ به خاطر احترام بندگان خداست، از این جهت که این قابلیت را دارند که خداوند به آنها اضافه شود؛ خدای مردم. مردم و ناس موجودات شریفی هستند.
🔹 «مَلِکِ النّاس (۲) اِلهِ النّاس» (ناس:۳)
آن صاحبیکه علاوه بر اینکه مردم بندهی او هستند و او صاحب آنهاست، ادارهی امور آنها هم به کف قدرت اوست، «مَلِک»، شاه و شهنشاه مردم است.
بهعلاوهی این دو -یعنی ربّ و ملک- «اِلاه» و معبود مردم نیز هست که شأن مردم و شرافت و احترام داشتن مردم بهخاطر این است که: پروردگاریِ خدایِ خویش را قبول و اجرا کنند.
بنابراین در این سوره، یک خطر بزرگ به پیامبر و جامعههای بشری، تذکر داده شده که: ای مردم شما باید پناهگاهِ بسیار محکمی پیدا کنید، و پناهگاهی محکمتر از پناهگاهِ ربوبیت و ملکیت و شهنشاهی و معبودِ پرستش شدهی بشر، پیدا نمیشود. ما اگر مثلاً به یک شخصی که پول همراه دارد و از جیببُرها میترسد، میگوییم اگر میخواهی جیبت را نزنند، به فلان متصدی خودت را معرفی کن، دیگر به او نمیگوئیم که به فرماندار یا استاندار تهران یا بالاتر از اینها مراجعه کن، چون همین متصدی برای حفاظت از او کافیست. این چه خطر بزرگیست که خداوند به پیامبر میفرماید: ای پیامبر به رب الناس، ملک الناس، اله الناس، پناهگاه همه جورهی جهان برای مردم، پناه ببر!.
✅ مرحوم آیت الله سید ابراهیم خسروشاهی رحمه الله تعالی
@seyedololama