وثاقت سندی حدیث قوم مشرق زمین قبل از ظهور
هرچند به دلیل تواتر معنوی حدیث قوم مشرق، از بررسی سندی بی نیاز هستیم با این حال، سلسله اسناد در کتاب سنن ابن ماجه و الغیبۀ نعمانی نیز بررسی خواهد شد:
سند حدیث قیام قوم مشرق در سنن ابن ماجه
اهل سنت در سند حدیث خروج قوم مشرق زمین در کتاب سن ابن ماجه، به دلیل یزید بن ابی زیاد که شیعه بوده است، مناقشه می کنند اما واقعیت این است که در بین خود رجالیون اهل سنت در توثیق و تضعیف این راوی، اختلاف نظر جدی وجود دارد[۶۲]. توضیح بیشتر اینکه: بستوی، هرچند در ابتدا اعتراف می کند که روایات خروج قوم مشرق زمین به طریق دیگری در کتاب مستدرک حاکم نیز نقل شده است که مطابق دیدگاه شیخین بخاری و مسلم، توثیق می شود[۶۳] و یا حداقل از دیدگاه ذهبی، حسن الحدیث است[۶۴] اما در کمال تعجب، بستوی (محقق معاصر اهل سنت عربستان سعودی)، هرچند دیدگاه ابن کثیر- که سخت گیری آن به مذهب شیعه مبرهن است- درباره حدیث اخیر را با عبارت "إسناده حسن" ذکر می کند[۶۵]، اما در ادامه مناقشه کرده و در نهایت سند احادیثی را که یزید بن ابی زیاد در طریق آن قرار دارد، ضعیف می شمرد[۶۶] اما در مقابل برخی محققین، مبانی این دیدگاه را نفی کرده[۶۷] و حدیث را توثیق کرده اند. [۶۸] بنابراین سند حدیث سنن ابن ماجه، معتبر است:
عثمان بن ابی شیبه: ثقة، حافظ، شهیر[۶۹]
معاویة بن هشام: ثقة[۷۰]
علی بن صالح بن حی: ثقة، صالح[۷۱]
یزید بن ابی زیاد: صدوق[۷۲]، ثقة[۷۳]
ابراهیم نخعی: ثقة[۷۴]
علقمة بن قیس: ثقة، ثبت، فقیه، عابد[۷۵]
عبد الله بن مسعود: صحابی، هاجر الهجرتین و کان صاحب رسول الله. [۷۶]
👇👇👇👇👇👇👇